Bài học đắc nhân tâm

             Hôm nay đi học về, tớ với cu Muống được Mommy cho đi shopping cùng. Biết Mommy không thích nghe mè nheo giữa chốn đông người, tớ giở ngay giọng mè nheo giữa chợ để đòi bằng được một hộp bánh que ăn với sốt dâu màu hồng (màu tớ thích nhất). Dĩ nhiên là Mommy yếu bóng vía sau một vài câu chối từ ra vẻ cứng rắn thì đã đầu hàng trước sự ngoan cố mè nheo có mục đích của tớ. Mất vài ba câu than van và chịu đôi cái nhìn xoi mói, tớ đã có ngay hộp bánh que màu hồng yêu thích. Ấy đấy, cái khoa tâm lí thật là đáng học, không có nó thì sao tớ có bánh mà ăn, trước cái nguyên tắc rất ư là vô lí của Mommy Daddy rằng: chỉ có đám người lớn mới biết thưởng thức đồ ngọt, trẻ con thì không.

            Vì tớ yêu màu hồng và tớ yêu bánh que nên tớ chén hết rất nhanh. Hết bánh rồi, tớ còn nuối tiếc thò tay liếc sốt dâu để mút. Chắc thấy tớ mút ngon lành quá, thằng cu Muống đứng cạnh hau háu nhìn. Tớ thương tình giơ ngón tay ra mời: Em muốn mút một miếng không? Còn phải hỏi, cu Muống gật đầu lia lịa. Tớ vét thêm sốt vào ngón tay rồi chìa ra cho cu Muống mút. Thằng cu cười tinh quái ngậm ngay ngón tay ngọt lựt của tớ, mút chụt một cái. Tớ đợi mãi chả thấy nó chịu nhè tay tớ ra để tớ còn chén nốt chỗ sốt dâu còn lại, nhưng chưa kịp lên tiếng yêu cầu thì đã thấy ngón tay đau điếng. Cái thằng háu ăn sau khi đã mút hết sốt rồi thì không quên lấy hết sức bình sinh nghiến răng cắn một cái cho bõ cơn ngứa lợi. Đương nhiên là tớ khóc ré lên, chạy đi tìm Mommy kể lể. Mommy xuýt xoa hôn ngón tay đỏ lừ còn hằn nguyên vết răng của thằng cu Muống và mặt bạn ấy tái đi thấy rõ. Ôi thôi, phen này thì thằng Rau Muống nguy to. Cứ lúc nào bạn Mommy tái mặt thì kiểu gì cũng có một bạn nào đấy trong nhà sẽ nguy to, mà lần này thì chắc chắn là cu Muống, vì Daddy không ở nhà mà tớ thì đang đau tay.

            Mommy bắt thằng cu Muống xin lỗi tớ nhưng đời nào nó chịu. Đã thế, nó lại không biết điều giả bộ sửa soạn một bộ mặt hối lỗi cho Mommy hạ hoả mà cứ nhe nhởn cười, ra cái điều ta đây vừa được cắn một cái rất bõ răng bõ lợi. Mommy bực quá, phạt nó ra ngồi một góc trong vòng 1 phút. Thằng cu Muống ngồi cười lấy lòng Mommy một lúc không xong thì bắt đầu ngọ ngoạy không yên.  Mắt nó cứ dán vào cái ô tô gần đấy với vẻ rất thèm thuồng nhưng chắc nó thấy Mommy vẫn đứng như trời trồng lừ lừ theo dõi nó nên nó không dám chạy ra lấy. Kể cũng thương, thích một thứ ở gần mà tay không với tới, tớ hiểu cảm giác ấy lắm. Thế là tớ quyết ra tay giúp đỡ nó, dù vẫn đang nước mắt ngắn nước mắt dài. Tớ chạy ra lấy ô tô đưa cho cu Muống, thút thít hỏi: Em muốn xe này hay xe tải kia? Chị lấy cho em nhé! Thằng cu Muống thấy tớ ân cần thế thì ra chiều cảm động, chỉ cái xe bus gục gặc đầu ra hiệu chứ cũng không dám hé môi, sợ Mommy cấm chỉ. Nhận được cái xe bus màu vàng ưa thích rồi, nó khoái quá quên cả “vòng lao lí” cười toét miệng bảo cảm ơn chị, cảm ơn chị.

            Mommy thấy thế hất hàm hỏi nó, nào, thế giờ đã chịu xin lỗi chị chưa? Nó cười lỏn lẻn nhìn tớ rồi nói: Em xin lỗi chị. Lúc đó trông nó cực kì thành khẩn, với lại tớ cũng đã hết đau nên tớ bảo với Mommy: không sao, con không cần em xin lỗi đâu. Mommy nghe lời tớ, thương tình tha tội cho thằng cu Muống để 2 chị em chơi tiếp với nhau. Vì vụ rắc rối thằng cu Muống gây ra mà tớ vẫn chưa chén nốt được chỗ sốt dâu còn lại. Thế là tớ lại lôi sốt dâu ra mút tiếp. Rồi tớ nảy ra ý thử lòng thằng cu Muống, xem nó có ngoan thật rồi không? Kế hoạch tớ đưa ra hơi mạo hiểm, nhưng tớ ưa mạo hiểm, sá gì?

            Bóng Mommy vừa khuất, tớ lại khẩn khoản hỏi cu Muống: Em có muốn mút sốt dâu nữa không? Nó lại mắt sáng trưng, gật đầu lia lịa. Tớ lại dùng ngón tay vét nốt chỗ sốt dâu còn lại chìa ra trước cái mồm đầy những răng là răng của nó, lòng hồi hộp hồ nghi. Nhưng tớ đã quyết thử rồi thì nhất định không rụt tay, dù nghĩ đến cảnh mấy cái răng sữa mới nhú nhọn hoắt của nó cắn phập vào tay kể cũng ớn thật. Lần này, nó mút cái sột rồi nhè tay tớ ra ngay, nhoẻn miệng cười, bảo: Ngon tuyệt! Ôi, thế là phép thử của tớ đã thành công, thế là tớ đã thu phục được thằng cu Muống. Tớ sướng quá mà quên mất là tớ giấu Mommy làm liều nên chạy vào bếp tìm bạn í cười khanh khách, khoe: Mommy, Mommy ơi, em mút thôi, không cắn con nữa, không hư nữa! Nói hết câu, tớ mới sực nhớ ra tớ đã làm liều, nghĩ bụng phen này lại được nghe Mommy giảng bài đây. Y rằng, Mommy trợn mắt hỏi: Thế con lại cho em mút tay tiếp à? Tớ trót khoe rồi nên đành khai ra chứ biết làm sao được, lòng phập phồng lo sợ sẽ bị ăn mắng. Ai dè, Mommy cười rất tươi, nhìn tớ âu yếm nói: Con là người chị tuyệt vời, con biết không? Cảm ơn con. À, thế ra, thi thoảng, nếu làm liều vì người mình yêu và vì mục đích chính đáng thì sẽ vẫn được khen.  Thế là tớ lại giắt lưng thêm được một bài học “đắc nhân tâm” nữa! Rõ là làm liều một phát, học được mấy nhát khôn.

Ảnh: Vì tớ khá về "đắc nhân tâm" nên đi đâu cũng được các bạn yêu

Tớ đàn, cu Muống hát trong những giây phút thanh bình hiếm hoi

Mắt cu Muống liếc như này là báo hiệu nó sắp bày trò

Cu Muống bị phạt

Lỗ mũi mười tám gánh lông

Hôm rồi, có một chị bạn trên FB nhắn tin cảm ơn vì mình đã viết một bài nói đúng nỗi lòng của chị ấy. Trò chuyện một hồi, chị ấy mới khen là chàng Voi lãng mạn đáng yêu quá, mình cười bảo thực ra chàng Voi chưa bao giờ là type lãng mạn. Chỉ vì chàng vớ phải cô vợ tâm hồn lúc nào cũng ngoắc ngược cành cây nên đành phải gắng gỏi mà chiều nàng ấy thôi. Chị bạn cười bảo biết thế, nhưng còn hơn chồng chị ấy, ở cạnh vợ lãng mạn ướt át mà cứ khô như ngói. Mình bảo với chị rằng: thế thì chị ấy phải mừng vì chồng chị đang sở hữu một phẩm chất cách mệnh tuyệt hảo: rất kiên gan bền chí. Mà đàn ông phải kiên gan bền chí thì mới làm được việc trọng đại chứ. Việc của chị bây giờ chỉ là ngồi chờ việc trọng đại rơi vào đầu chồng để chồng thể hiện bản lĩnh thôi. Chị bạn cười haha bảo mình chí lí.

            À, thế là mình mới nảy ra ý viết bài này, dành tặng cho những cặp vợ chồng hẵng còn coi nhau là tình nhân dù tuần ba bữa vẫn ra ngấm vào nguýt, than lên thở xuống với nhau, về nhau.

            Quay trở lại chuyện chàng Voi chưa bao giờ là type lãng mạn trong khi vợ chàng thì cứ đi ra khỏi ngõ là “tay bứt lá, chân đá ống bơ” vì mải ngắm mây ngắm gió. Cũng vì không đếm xỉa gì đến cái gọi là sự lãng mạn sang trọng của tâm hồn mà chàng Voi lại hiểu nhầm những mộng mơ mê mải của vợ chàng thành ra cái ngáo ngơ của một cô nàng Hai Lúa chính hiệu. Đã khác nhau thì chớ, lại còn hồn nhiên hiểu nhầm nhau, thế thì làm sao mà ở với nhau yên ổn cho đặng?

            Hồi mới yêu nhau, nàng theo thói thường vắt ngược tâm hồn lên mây làm thơ tặng chàng, tưởng tượng rằng chàng sẽ xuýt xoa sung sướng. Ai dè, nhận thơ xong, chàng lúng búng tâm sự với nàng rằng: trên đời, anh dốt nhất là thơ, chưa bao giờ thuộc được câu thơ nào và cũng chả hiểu thơ nó nói cái gì. Rồi chàng ỏn ẻn xin nàng bình giảng giúp bài thơ vừa được tặng. Nàng đang lơ lửng trên mây tức thì rơi độp ngay xuống cái thực tế khô khỏng bất biết thơ phú gì của chàng, tuy thế, vì mới yêu nhau nên nàng vẫn đủ nhẫn nại để tự bình giảng thơ của mình cho chàng nghe.

            Bỏ qua cái tình thế oái ăm của một “thi nhân” thất thế vừa làm thơ vừa tự bình thơ của chính mình, nàng gắng gượng tìm lời hay ý đẹp để giảng giải ý nghĩa bài thơ cho chàng nghe. Nói bã bọt mép mà chàng cứ một mực cười cười. Cái sự cười cười của chàng động chạm đến lòng tự tôn của “thi nhân”, vượt quá sức chịu đựng của lòng nhẫn nại vốn nghèo nàn của nàng, nàng bèn xẵng giọng: Anh cười cái gì? Thôi, em lấy lại thơ, không tặng nữa! Lúc đó, chàng mới thỏ thẻ: Anh hiểu bài thơ ngắn gọn như thế này, không biết có đúng không em? Ý em là em yêu anh, phải không? Nàng sững sờ, ờ, hoá ra cũng biết thẩm thơ đấy chứ chả phải đùa. Nhưng chàng cười cười thế chả hoá ra là bảo nàng thôi em cứ nói toạc móng heo ra, dài dòng văn tự làm gì ư? Cụt cả hứng cưỡi gió rượt mây của nàng. Thế là thôi, từ đó nàng không bao giờ “tra tấn” chàng bằng việc tặng thơ để khỏi phải bị chàng “tra tấn” lại bằng việc bắt tự bình giảng thơ của mình. Vậy là nàng đã sớm có câu trả lời cho câu hỏi ở trên: biết là khác nhau, biết là vì khác nhau sẽ dễ hiểu nhầm nhau, thế thì phải chấp nhận khác biệt và tôn trọng sự khác biệt của nhau để sống với nhau cho êm.

            Có lẽ vì vợ chàng Voi thôi “tra tấn” chàng bằng thơ nên chàng đâm ra biết điều, cũng tập toẹ học đòi lãng mạn để chiều vợ như một cách cảm ơn nàng đã thông hiểu cho tính cách đậm chất văn xuôi hiện thực phê phán của chàng. Lễ tiết, hội hè gì, chàng cũng mua hoa và quà tặng nàng, dù hoa thì dịp nào cũng như dịp nào, biết sở thích của vợ rồi thì chàng cứ chơi đúng một loại, mua ở đúng một cửa hàng quen, thế là đỡ phải nghĩ (chả may mà cửa hàng hoa quen thuộc bị đóng cửa chắc chàng cuống lắm!). Vì chàng thực lòng học hỏi lãng mạn để chiều vợ nên trình độ ghi nhớ các ngày kỉ niệm lứa đôi càng ngày càng được cải thiện, lấy nhau rồi còn “lãng mạn” hơn gấp nhiều lần thời yêu nhau. Độ này, chàng lãng mạn nhuần nhuyễn đến nỗi nhiều người nhìn vào hành động của chàng lại cứ ngỡ chàng cũng thuộc dạng “mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây”, ai biết đâu là chàng đang gồng mình cố gắng, chắc tự an ủi rằng, thôi cũng may có cô vợ lãng mạn mà nhà mới thường xuyên có hoa tươi.

            Sự kiên trì luyện tập trình độ lãng mạn của chàng Voi chính là sự có đi có lại trong tình cảm với vợ chàng. Vợ chàng đọc được điều đó nên cũng cứ theo đó mà cư xử cho phải phép với chàng. Ví dụ, nếu chàng có vụng về tay búa, lóng ngóng việc máy móc thì vợ chàng sẽ thầm nhủ với mình rằng:  chàng học trò thư sinh đọc sách thôi đủ mệt rồi, còn hơn cái bọn chỉ biết “ngồi bếp nướng ngô cháy quần” như trong câu ca:

Chồng người đọc sách ngâm thơ

Chồng em ngồi bếp nướng ngô cháy quần

Ấy đấy, như nàng còn may chán, nếu không muốn nói là nên tự hào vì chàng! Hoặc khi khác, vợ chàng toát mồ hôi nấu được bữa cơm, quay ra quay vào cho con ăn cơm xong thì cũng đã thấy chàng chén gần hết cả đĩa thịt, trừ lại mỗi một miếng bé tí cho vợ. Vợ chàng bụng đói meo lại phải đi kiếm cái gì khác để ăn, nhưng vẫn cười tươi nhủ thầm: chàng ăn khoẻ thế vì mình nấu ngon! Thế là miếng thịt cuối cùng trong đĩa trở thành một lời khen đầy ý nhị của chàng dành cho vợ thay cho biểu tượng hằn học của thói tham ăn mà một cái bụng đói meo dễ dàng quy kết!

            Cứ lựa nhau mà sống như thế, thì mình tin rằng, mọi khác biệt sẽ được tình yêu san lấp, mọi cách biệt sẽ được cảm thông níu lại cho gần, và mọi cặp vợ chồng sẽ tiếp tục coi nhau là tình nhân, ngay trong những bơ phờ vất vả của đời sống thường nhật. Bí quyết này không có gì mới mẻ vì các cụ đã từng dạy trong ca dao rồi:

Lỗ mũi mười tám gánh lông

Chồng yêu, chồng bảo râu rồng trời cho

Ðêm nằm thì ngáy o o

Chồng yêụ chồng bảo ngáy cho vui nhà

Ði chợ thì hay ăn quà

Chồng yêu, chồng bảo về nhà đỡ cơm

Trên đầu những rác cùng rơm

Chồng yêu, chồng bảo hoa thơm giắt đầu.

            Chỉ cần tình yêu, những cái “lỗ mũi mười tám gánh lông” trong mỗi người đều có khả năng hoá “râu rồng” tất!

Ảnh: Trông "long lanh" như này thôi, chứ thực ra đứa nào cũng "lỗ mũi mười tám gánh lông" hết, :)

Bố chồng tôi

Tôi là người may mắn, vì cuộc hôn nhân hơi khác thường của tôi trong con mắt của những người bình thường xung quanh đã lần đầu tiên mang đến cho tôi một người cha – một người cha thực thụ. Phải đợi đến khi lấy chồng, tôi mới có được cảm giác có một người cha đúng nghĩa, kể cũng hơi muộn. Dù số mệnh đã lạnh lùng buộc tôi phải sống gần ba chục năm trong sự ơ hờ của người đàn ông đã sinh ra tôi nhưng ít nhất nó cũng đã kịp thức tỉnh để trao cho tôi cơ hội được làm con gái của một người đàn ông ấm áp và nhân hậu – bố chồng tôi.

            Bố chồng tôi năm nay hơn bảy mươi tuổi. Ông là con trai út trong một gia đình người Đức gốc Do Thái di cư sang Mỹ từ trước Thế chiến thứ hai. Cha ông là một bác sĩ giỏi ở Đức nhưng khi quyết định rời bỏ nước Đức cùng toàn bộ gia sản để sang Mỹ lúc đã ở vào độ tuổi trung niên với một gia đình gồm vợ và hai con trai, chắc ông cũng không ngờ đến chuyện phải bắt đầu lại từ đầu sự nghiệp bằng việc học và thi lấy lại bằng bác sĩ tại Mỹ. Với ý chí mạnh mẽ, ông đã bắt đầu từ những công việc sơ đẳng nhất ở bệnh viện để theo học và thi lấy bằng bác sĩ. Ông không những tiếp tục sự nghiệp của mình ở Mỹ mà còn truyền được gia nghiệp cho một trong số ba con trai. Trong ba anh em trai, bố chồng tôi là người duy nhất được sinh ra trên đất Mỹ, khi mẹ của ông đã ở độ tuổi 40. Khoảng cách tuổi tác khá xa với hai người anh trai và bố mẹ khiến ông trở nên khác biệt trong gia đình. Ông từ chối nói tiếng Đức và yêu cầu mọi người coi ông là người Mỹ. Sinh trưởng trong một gia đình mang đậm truyền thống và tính cách Đức nhưng di cư đến môi trường cởi mở của Mỹ, bố chồng tôi tự nhận rằng ông đã lớn lên trong những băn khoăn. Ông phá cách và ông tự thấy mình lạc loài.

            Có lẽ điều đó lí giải vì sao tôi thấy mình gần gũi ông đến thế, vì cũng đã rất nhiều khi, tôi tự thấy mình lạc loài trong gia tộc có truyền thống nghiêm khắc của tôi. Trước khi lấy chồng, tôi không bao giờ có thể tưởng tượng được rằng, người đàn ông cho tôi cảm giác sâu sắc về một người cha lại là một người mắt xanh, da trắng, một người không nói chung tiếng mẹ đẻ với tôi. Thế mới biết, mối giao cảm giữa con người với con người có những logic riêng của nó mà khoảng cách địa lí, khác biệt văn hoá hầu như không có khả năng phủ sóng và tác động đến. Đối với tôi, được làm con dâu của ông, tìm thấy thứ tình cảm cha con ấm áp mà tôi chưa một lần được hưởng trong đời ở một người xa lạ về màu da, văn hoá như ông là một điều kì diệu. Trong mắt tôi, bố chồng tôi là một người cha hoàn hảo.

            Bố chồng tôi là người đàn ông của công việc. Lịch làm việc của ông kín mít từ sáng đến tối với giấy tờ, họp hành, gặp gỡ báo chí, trả lời phỏng vấn giới truyền thông… Nhưng như một giao ước ngầm với mẹ chồng tôi từ bao giờ, ông bỏ hết công việc ngoài ngưỡng cửa, trước khi bước vào nhà. Ông chỉ quay trở lại bàn làm việc khi con cháu đã lui vào phòng riêng sau bữa tối. Trút bỏ vai trò một yếu nhân ngoài xã hội, ông dung dị trở về nhà để vào bếp giúp vợ cọ nồi, rửa bát, giúp con dâu dọn bàn ăn và đổ rác. Trong mắt hai đứa cháu nghịch như quỷ sứ, ông là máy bay, voi ngựa để chúng cưỡi trèo rồi cười như nắc nẻ. Ông không nề hà bất kì việc gì và rất sốt sắng giúp đỡ con cháu nên cứ hễ thấy con dâu chuẩn bị thay bỉm cho cháu là ông chạy đi lấy cái túi nilon sẵn sàng đứng chờ để cầm đi vứt giúp. Việc đó ông làm mãi thành quen nên cứ mỗi lần ông bà qua thăm, thằng Rau Muống chưa thấy ông đứng chực với cái túi nilon trong tay thì chưa chịu thay bỉm. Trong mắt nó, chắc nhiệm vụ “cao cả và trọng đại” của ông là cầm cái bỉm thối của nó đi vứt. Nó không cho phép ai vứt bỉm của nó ngoài ông và ông rất tự hào được thằng cháu chưa đầy hai tuổi giao cho “trọng trách” đó.

            Cả nhà đều tự hào vì ông là người làm nhiều việc có ích và được xã hội trọng vọng, nhưng cả nhà yêu ông vì những lí do khác. Cà Kiu yêu ông vì ông có tài bắt chước tiếng kêu các con vật và ông là “ngựa hay” cho nó cưỡi. Rau Muống yêu ông vì ông rất sẵn lòng công kênh nó trên vai đi dạo một vòng bất kì lúc nào nó muốn. Còn tôi, tôi yêu bố chồng vì những quan tâm tinh tế ông dành cho cô con dâu xa xứ, từ chuyện thức ăn thức uống trở đi. Bất kì lúc nào ở gần bố mẹ chồng (đi thăm hoặc đi nghỉ hè với các cụ hay các cụ qua chơi nhà), tôi cũng được ăn sung uống sướng vì sự chăm sóc cẩn thận của bố chồng, điều mà tự bản thân tôi nhiều lúc cũng tặc lưỡi bỏ qua vì lười và bận rộn. Ông thuộc lòng các đồ uống yêu thích của con dâu vào các bữa sáng, trưa, chiều, tối. Mỗi sáng, ông tạt qua quán café gần nhà mua cho con dâu một ly chocolate nóng với thật nhiều kem tươi – thức uống khoái khẩu của tôi vào bữa sáng. Bữa trưa, ông ghé chợ Monterey mua hai hộp nước cam (dù ông không uống nước cam từ lâu) bỏ sẵn vào tủ lạnh cho con dâu, vì ông biết tôi chỉ thích uống nước cam của chợ Monterey – thứ nước cam tự vắt ngọt lừ và còn vẩn tép cam tươi. Bữa tối hoặc bữa trưa nếu đi ăn ở nhà hàng nào đó, ông sẽ gọi cho con dâu một ly chanh vắt trước cả khi tôi kịp yêu cầu. Rồi ông lại giấu diếm hai đứa cháu hảo ngọt, mua riêng cho con dâu một hộp kem thật to, rỉ tai rằng ông chọn mùi kem tôi ưa thích.

            Mỗi lần nói chuyện với con dâu, ông đều hỏi han gia đình bên ngoại rất kĩ càng vì ông rất hiểu dù hạnh phúc trong gia đình nhà chồng, tôi vẫn đau đáu nhớ thương người thân ở quê nhà. Việc quan tâm chăm sóc những người xung quanh dường như là bản năng thường trực của bố chồng tôi. Với cô con dâu xa nhà như tôi, ông rất tế nhị mỗi lần tôi xuất hiện ở đám đông họ hàng khách khứa. Chừng như sợ tôi cảm thấy lạc lõng, ông thường để mắt đến tôi, giới thiệu tôi với mọi người và lôi kéo tôi vào các cuộc chuyện trò. Thậm chí, có những bữa cơm tối của gia đình, khi cả nhà đã ăn xong hết mà tôi còn ngồi đếm cơm (vì cái tội ăn chậm), ông vẫn cứ nấn ná ngồi lại đợi con dâu trong khi cả nhà đã ra phòng khách ngồi nói chuyện. Mấy lần đầu tôi không để ý, nhưng khi thấy cứ hễ tôi buông bát đũa là ông ùa ra phòng khách chơi với cháu, tôi mới hiểu ra và thầm cảm ơn ông.

            Dù đã cố gắng noi gương các chú bộ đội Việt Nam để cải thiện tốc độ ăn uống nhưng tôi vẫn đếm cơm mỗi bữa (kể cả những bữa có bố mẹ chồng). Dù lúc nào cũng bận rộn nhưng bố chồng tôi vẫn kiên nhẫn ngồi đợi cô con dâu chậm chạp đếm cơm cho đến hết bữa. Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ khiến tôi biết ơn ông – người cha thực sự lần đầu tiên trong đời tôi có.

Ảnh: Ngày được bố mẹ chồng đón vào gia đình mới

Tôi đã vứt một cuốn sách thế nào?

Vứt một cuốn sách, đó là điều không bao giờ tôi nghĩ mình sẽ làm, đơn giản vì với tôi, sách cũng có sinh mệnh riêng của nó. Chữ nghĩa là hồn cốt, màu giấy là tuổi tác, mùi giấy là phong vị, bìa gáy là sắc vóc… của từng cuốn sách, với tôi. Chỗ của sách là ở trên giá nghiêm ngắn đợi người yêu sách đến tìm đồng điệu chứ không đời nào lại là ở cái sọt rác tạp nham. Việc của người đọc là đọc sách, cảm sách, trao tặng sách một cách nâng niu trân quý chứ không phải là quăng toẹt sách vào sọt rác hỗn hào. Đấy là chưa nói đến các động từ mạnh khác như đốt, xé là những động từ cấm kị trong tư tưởng của tôi đối với sách, bởi lẽ, với tôi, những hành vi ấy không chỉ gây ra những mất mát vật chất đơn thuần mà còn tạo nên những thương tổn tinh thần thực sự. Vì tất cả những lí do đẹp đẽ ấy của tư tưởng, tôi đã nghĩ, không bao giờ tôi có thể đang tâm tàn nhẫn  vứt một cuốn sách vào sọt rác.

             Ấy thế mà, hôm nay tôi đã… Tôi đã là một người không bao giờ có trong tưởng tượng của chính tôi – một người vứt sách vào sọt rác. Chẳng là mới đây, Cà Kiu - con gái tôi được tặng một cuốn sách rất đẹp và lại còn có nhiều công năng. Cuốn sách được thiết kế và in trên một loại giấy nilon để trẻ con có thể đọc trong bồn tắm. Màu sắc, hình dáng của cuốn sách cực kì bắt mắt, đến nỗi dù chưa đến giờ vào bồn tắm nhưng cô con gái nhiễm thói mê sách vở từ bố mẹ cứ nằng nặc đòi đọc cho bằng được, đúng vào giờ ăn cơm tối.

            Cuốn sách kể về một con cá có những chiếc vảy lấp lánh màu sắc cầu vồng rất đẹp. Mọi loài cá trong đại dương đều nhìn những chiếc vảy lấp lánh kia thèm thuồng và rất nhiều trong số chúng không ngần ngại đến xin một cái vảy để tô điểm cho riêng mình. Nhưng con cá cầu vồng nhất định không chia sẻ những chiếc vảy đặc biệt của nó. Thế là các loài cá dần xa lánh nó, không ai chơi với nó nữa. Chú cá cầu vồng buồn bã vì cô đơn bèn quyết định sẽ tặng những chiếc vảy lóng lánh của mình cho bọn cá xung quanh. Đàn cá được nhận vảy đẹp sung sướng vì thấy mình cũng trở nên đặc biệt, chú cá cầu vồng chỉ còn đôi chiếc vảy lóng lánh (dĩ nhiên không còn đủ màu sắc cầu vồng nữa) thì sung sướng vì được thấy mình hoà đồng giữa đại dương.

            Câu chuyện đơn giản có thế, mà nghe giọng đọc ngờ vực của chồng, tôi đã đoán ra ngay thể nào cũng có “chuyện”. Y như rằng, vừa đọc xong cuốn sách, chàng đã giục con gái ăn cơm chứ không hỏi han cảm nhận của con về cuốn sách như lệ thường. Rồi chàng cau mày giận dữ bảo với vợ: Phải vứt ngay cuốn sách này em ạ! Tôi trố mắt nhìn chồng kinh ngạc vì không ngờ được, một người yêu sách, sùng bái sách vở như chàng mà có ngày lại đòi vứt sách. Lần đầu tiên sau 8 năm quen biết, tôi thấy chồng quả quyết vứt một cuốn sách. Xót ruột, tôi can: Ôi, sách đẹp thế vứt đi sao nỡ, đằng nào con cũng chưa biết chữ, anh để đấy cho nó chơi cũng được chứ sao? Chàng hùng hổ: Không, phải vứt ngay, nó chưa biết chữ nhưng nó sẽ nhớ những hình ảnh trong sách và nó sẽ tự liên tưởng. Chắc em không muốn trí óc non nớt của con sẽ bị ám ảnh bởi logic vớ vẩn của cuốn sách này phải không? Thế thì vứt ngay, vứt sách ngay em ạ!

            Tôi vẫn không tài nào tin nổi sự thực là chồng mình - một người cuồng sách vở, một người có thể hân hoan cả ngày vì mua được một cuốn sách hay, một người chỉ thích tiêu tiền vào một việc duy nhất là mua sách, một người nghiêm khắc dạy con cầm sách đúng khi đọc, không được gập gáy làm hỏng sách… lại có một ngày muốn vứt sách. Là cớ làm sao? Rồi tôi hiểu ra lí lẽ đơn giản cho câu hỏi của tôi, rằng chỉ có một nguyên cớ duy nhất cho hành động ấy là cuốn sách có nội dung nhảm nhí, đáng vào sọt rác nằm chung với rác.

            Thoạt nghe, cuốn sách có vẻ như đang dạy cho trẻ một bài học về sự sẻ chia – điều mà đứa trẻ nào cũng được người lớn cố gắng răn dạy từ rất sớm. Nhưng nghĩ cho kĩ một chút, chúng ta sẽ thấy sự sẻ chia của chú cá cầu vồng cũng chính là sự dứt lìa bản sắc của chính mình, chỉ để nhận được sự đồng cảm của đám đông – một đám đông ích kỉ, tham lam, vụ lợi. Việc gì chú cá cầu vồng phải cho đi những chiếc vảy lóng lánh bảy sắc của mình để rồi đánh mất cả cái tên cầu vồng? Tại sao chú cá cầu vồng lại bị xa lánh chỉ vì muốn bảo vệ giá trị của bản thân? Tại sao đàn cá chỉ vui vẻ, thân thiện trở lại khi mỗi con trong số chúng nhận được một cái vảy lóng lánh của một cá thể khác mình? Tại sao cả đàn cá cứ phải giống nhau hết lượt thì mới hạnh phúc? Rõ ràng, cuốn sách – một cách vô tình - đã đưa ra những thông điệp cực kì nguy hiểm cho trẻ. Nó dạy cho trẻ cách đồng loã với đám đông – dù đám đông ấy rất tệ. Nó nhắn trẻ nên trở thành một thứ bình bình, nhạt nhạt để được chấp nhận và yên ổn với đám đông. Nó khuyên trẻ nên dứt bỏ cả bản sắc của chính mình chỉ để chiều lòng những kẻ vụ lợi có sức mạnh tập thể xung quanh. Chỉ chừng ấy thông điệp sai thôi thì đã đủ để tôi đồng ý nên vứt cuốn sách vào sọt rác, dù nó đẹp, nó có nhiều công năng và có thể có đôi dụng ý tốt.         

            Tôi đã vứt một cuốn sách mà không mảy may ngờ vực chính mình. Tôi đã vứt một cuốn sách mà thấy lòng nhẹ nhõm. Tôi đã vứt một cuốn sách và tin rằng, từ đây, tôi cần phải học cách vứt thêm nhiều cuốn khác. Luyện cho lí trí có được cái đức lạnh lùng để có khả năng đưa ra những quyết định sáng quắc ấy hẳn không phải là chuyện dễ. Nhưng tôi tin, với tình yêu sách, tôi sẽ làm được. Vứt sách vì yêu sách? Nghe thì có vẻ mâu thuẫn nhưng thực ra đó là chuyện cực kì logic. Chỉ những người yêu sách, biết giá trị của sách mới dám vứt bỏ một cuốn sách, vì họ biết cuốn sách nào đáng vứt. Dạy con đọc sách, trân trọng sách vở là bước đầu tiên, dạy con dũng cảm vứt những cuốn sách đáng vứt là bậc tiếp theo trong hành trình giúp con tiếp cận sách vở, tôi tin thế!

Ảnh: Sách là bạn thân của Cà Kiu Rau Muống