Cái nồi cháy và tình yêu

            Cái nồi cháy thì liên quan gì đến tình yêu? Ô, thế mà có đấy! Người ta chẳng bảo: đường đến trái tim người đàn ông đi qua cái dạ dày còn gì? Thế thì các thể loại nồi niêu phục vụ cái dạ dày quá liên quan đến tình yêu ấy chứ, phỏng ạ?            

            Một lần, tôi chứng kiến bố mẹ chồng "đôi co" nhau trong bếp về một cái nồi cháy. Chả là trước đó, mẹ chồng tôi mải chơi với con cháu trong lúc nấu nướng nên quên mất nồi thức ăn sắp cạn trên bếp, kết quả là nó bị cháy khét. Thấy bà ngán ngẩm nhìn cái nồi vì sẽ phải mất công cọ rửa, tôi xung phong làm giúp (vì đã có thâm niên trong việc làm cháy nồi và rửa nồi cháy) nhưng bà quyết không cho con dâu nhúng tay, bảo rằng mẹ làm cháy nồi mà bắt con cọ thì vô lí quá! Tôi biết năn nỉ mấy cũng không xong bèn đứng từ xa quan sát, định bụng sẽ chỉ cho bà vài mẹo cọ nồi để thể hiện tài vặt (dĩ nhiên là có tham khảo thêm ý kiến của người bạn thân Gúc-gồ). May mắn thay cho tôi, vì cái ý tốt theo dõi sát sao hòng giúp đỡ ấy mà tôi có dịp được chứng kiến một cảnh tượng xúc động và nảy ra cái liên tưởng có vẻ rất không liên quan giữa cái nồi cháy và tình yêu.

            Mẹ chồng tôi ngâm cái nồi cháy để qua đêm, đến chiều tối hôm sau thì cặm cụi rửa. Trong lúc bà đang đánh vật với cái nồi, bố chồng tôi vừa đi làm về đến nhà thấy thế xắn tay áo lao vào giành, bảo: Em yêu, để đấy anh làm cho. Bà xua tay bảo thôi, vì ông đang bận quần áo chỉnh tề thế, dây vào làm gì cho bẩn ra. Ông ôn tồn nói: Em yêu, đây là việc nặng, để anh làm. Nghe xong câu đấy, mẹ chồng tôi lui ra nhường ngay việc cọ cái nồi bị cháy khét cho ông, không quên cảm ơn ông và nói với ông rằng: Em yêu anh.

            Chắc cái lí lẽ rằng việc cọ cái nồi cháy là việc nặng nhọc của bố chồng tôi thuyết phục được mẹ chồng tôi ngay tắp lự vì bà thấy đúng là như thế thật. Còn tôi - người được sinh ra và lớn lên trong một xã hội có truyền thống coi việc xó bếp tủn mủn là việc của đám đàn bà con gái quanh quẩn góc nhà thì thấy cái lí lẽ ấy thật đáng yêu. Tôi tin là bà tôi, mẹ tôi, các dì của tôi, em gái tôi và những người bạn gái của tôi đều nghĩ như tôi, nghĩa là tất cả chúng tôi đều không coi chuyện bếp núc là chuyện vất vả, nặng nhọc. Chính vì thế, cái lí lẽ của bố chồng tôi trở nên đáng yêu vì nó có vẻ không thực tế mà chỉ là cái cớ được đưa ra để giành việc bếp núc với vợ, để bày tỏ sự quan tâm tới người phụ nữ của ông.

            Tôi theo dõi mấy câu "đôi co" của bố mẹ chồng trong bếp và mỉm cười sung sướng như vừa được xem một cảnh tình tự thơ mộng trong phim ảnh mà mở tứ là chuyện cái nồi cháy và kết tứ là một câu yêu đương trìu mến. Hình ảnh bổ chồng cởi bỏ chiếc áo comple sau một ngày làm việc bận rộn ở công sở để chúi mũi vào việc cọ cái nồi cháy giúp mẹ chồng khiến tôi cảm động và vô cùng ngưỡng mộ ông cũng như tình yêu của ông bà – một cặp vợ chồng già đã sống với nhau 45 năm trời mà vẫn giữ được những tình tứ ngọt ngào như thuở ban sơ.

             Nhưng khi nghĩ lại, tôi nhận ra tôi – kẻ đứng ngoài cuộc cọ rửa cái nồi đang thơ mộng hoá mọi chuyện theo cái nhìn của tôi, còn hai người trong cuộc là bố mẹ chồng tôi thì nhận thức thực tế khác hẳn cách tôi nhận thức. Đối với họ, việc cọ rửa cái nồi cháy đúng là việc nặng nhọc, và chuyện bố chồng tôi nhận lấy phần nặng nhọc ấy về mình là chuyện đương nhiên. Hai ông bà yêu nhau trong một sự phân công công việc đương nhiên như thế, trong sự tự nhiệm đương nhiên như thế, không cần đến bất kì sự cảnh vẻ, tô vẽ, lãng mạn nào. Và có lẽ, đó là bí quyết để cuộc hôn nhân của các cụ không chỉ sống sót mà còn đơm hoa kết trái hạnh phúc viên mãn sau 45 năm bên nhau.

             Tôi không dám ngỏ ý gì với các đấng mày râu nước Nam ta, tôi chỉ muốn các anh biết rằng, các anh là những người đàn ông sung sướng nhất quả đất vì những người phụ nữ quanh các anh (cũng như tôi) rất giàu lãng mạn, đến nỗi chúng tôi sẽ lâng lâng trong hạnh phúc đến độ có thể làm được vô số thể loại “thơ” (thơ chữ nghĩa, thơ hành động, thơ ngôn từ, thơ cơ thể…) nếu các anh làm cái việc (lẽ ra) đương nhiên là của các anh – việc cọ cái nồi cháy. Chúng tôi đã sẵn lòng mơ mộng, lẽ nào các anh không hào phóng chút công sức để cọ rửa một cái nồi hơi khó cọ? Và dù rằng, ngay cả trong những cuộc hôn nhân khoẻ mạnh được tính bằng nhiều tháng năm bên nhau, chúng ta sẽ có vô số cái nồi cháy cần được cọ thì cũng xin các anh hãy nhận lấy cái trọng trách của mình để phụ nữ chúng tôi được dịp phát huy năng lực lãng mạn tiềm tàng, để những cuộc hôn nhân sẽ luôn giữ được màu hồng ngọt ngào của cánh thiệp cưới ngày cũ xưa xa lắc nào đó.

            Cọ một cái nồi cháy để tiếp lửa cho hôn nhân, tôi tin rằng không có người đàn ông thông minh nào lại bỏ qua cái bí quyết đơn sơ ấy!

Ảnh: Bố mẹ chồng hồi trẻ

Câu chuyện một mình

            Sáng cuối tuần, mẹ dung dăng dung dẻ thảnh thơi dắt tay Cà Kiu Rau Muống đi chơi công viên. Thằng cu Muống đến tuổi cái gì cũng thích tự làm nên kiên quyết giật phắt tay mẹ ra để tự bước những bước đi hùng hổ theo ý nó. Cà Kiu thì đến tuổi “một nghìn câu hỏi vì sao” nên mẹ cứ vừa đi vừa trả lời chuyện từng ngọn cỏ, nhánh cây.

            Đi qua sân quần vợt, Cà Kiu nhìn thấy một cô gái đang tập đánh bóng với bức tường trong khi những sân bên cạnh vẫn có từng cặp chơi. Cà Kiu níu tay hỏi mẹ tại sao cô kia lại chơi tennis một mình thế nhỉ, mẹ nhỉ? Mẹ lơ đãng trả lời câu hỏi của con (sau cả ngàn câu ngô nghê con đã hỏi trên con đường đến công viên quen thuộc của mẹ con mình) rằng: có thể cô ấy đang đợi bạn đến chơi cùng. Con gái hơn ba tuổi đã “ăn” cái nết đa cảm của mẹ hay sao mà tự nhiên mặt buồn rượi buông một câu: “Chơi một mình thế thì cô ấy buồn lắm nhỉ, mẹ nhỉ?”. Nghe câu nói của con, mẹ thôi lơ đãng. Mẹ cúi xuống nhìn vào mắt con, cười một cái thật tươi rồi bảo: “Không, mẹ không nghĩ là cô ấy buồn, vì cô ấy đang chơi thứ mà cô ấy thích nên nếu không có bạn chơi cùng cũng không thành vấn đề. Rất có thể bạn cô ấy sẽ không đến, hoặc cũng có thể là cô ấy không có bạn chơi cùng nhưng cô ấy vẫn chơi, nghĩa là cô ấy rất thích chơi tennis và sung sướng được chơi. Mẹ tin là cô ấy đang vui con ạ”.

            Mắt con gái nhìn mẹ hồ nghi rồi nhìn sang những sân quần vợt với từng cặp đôi chơi chung bên cạnh. Mẹ biết, con gái không tin rằng cô gái kia đang chơi một mình và rất vui. Mẹ biết, với con, một mình chỉ có nghĩa là buồn. Và mẹ không định bắt cô con gái hơn ba tuổi quen sống ấm êm trong vòng tay gia đình, quen nhìn thấy mọi sự vật bằng cái nhìn đoàn tụ, cái gì cũng phải có đủ cặp, đủ đôi, có bố - mẹ, chị - em phải hiểu ra cái ý nghĩa gì khác của sự một mình. Nhưng con gái ơi, lúc nghe con nói và nhìn vào đôi mắt ngây thơ của con, mẹ ước rằng, con đã là một thiếu nữ, để có thể ngồi xuống bên cạnh mẹ và nghe mẹ thủ thỉ tâm tình. Ước thế thôi, chứ mẹ biết con mới chỉ là cô bé con mải nghịch và chắc là con đã quên ngay câu hỏi ngây thơ con vừa hỏi mẹ. Nhưng những ý nghĩ sâu xa con đã gieo vào đầu mẹ thì không chịu rời bỏ trí nghĩ mẹ như câu hỏi đã rời khỏi đầu óc non nớt của con. Những ý nghĩ ấy đã nối gót mẹ đến công viên với con, đã toả lan thành bao nhiêu cành nhánh mới khi mẹ nhìn ngắm con và cu Muống nô đùa bên nhau. Và mẹ viết những dòng này đợi con gái lớn…

            Mẹ muốn kể con nghe câu chuyện Một Mình. Một Mình là một cô gái vui vẻ, yêu đời, thông mình và xinh đẹp. Nhưng rủi thay cho cô, cô lại sống trong một làng tên là Đám Đông, và không ai trong cái làng ấy tin rằng Một Mình vui vẻ, yêu đời, thông minh và xinh đẹp như cô ấy vốn thế. Nếu cô hát ca hạnh phúc, người ta sẽ nhạo rằng cô đang cố che giấu cô đơn, nếu cô tìm tòi khám phá thế giới và sướng vui với những khám phá của mình, họ sẽ chế rằng cô chẳng có ai để chơi cùng, chẳng có bạn bè gì cả nên đành phải tìm vui trong những chuyện kì quặc. Và họ hắt hủi cả vẻ xinh đẹp của Một Mình, vì họ tin rằng vẻ đẹp ấy chẳng nghĩa lí gì khi không có ai nhìn ngắm. Và họ đồn đại nhau, rỉ tai nhau, lan truyền cho nhau những ý nghĩ tiêu cực ấy, đến nỗi ngày nay, người ta tin rằng, Một Mình là một kẻ cô đơn và buồn bã. Không ai muốn đánh bạn với Một Mình. Nếu lỡ gặp Một Mình, người ta sẽ bị cái ý nghĩ của Đám Đông ám ảnh, đè nặng mà quên mở mắt thật to nhìn ngắm vẻ đẹp của cô, quên không bắt chuyện với cô để thấy cô uyên bác thế nào, quên không chia sẻ với cô để thấy cô yêu đời và tích cực ra sao…

            Con gái yêu của mẹ, không phải ai cũng biết câu chuyện về Một Mình mà mẹ đang kể cho con nghe, vì đa phần những người xung quanh ta đều là Đám Đông con ạ. Mẹ biết câu chuyện của cô gái thông minh, xinh đẹp, vui vẻ, yêu đời ấy vì mẹ đã gặp cô, đã chuyện trò, đã kết bạn và thân thiết với cô một thời gian đủ lâu. Và mẹ kể cho con nghe chỉ để nhắn con rằng, nếu một ngày con có gặp người bạn cũ của mẹ - Một Mình, con đừng xa lánh và hắt hủi như những người thuộc Đám Đông con nhé.

            Một Mình sẽ dạy con biết tận hưởng cuộc sống của riêng con, biết nâng niu trân trọng những giá trị của bản thân mà nhiều khi ở giữa Đám Đông ồn ào nhiều lời, con khó lòng nhận thấy. Mẹ tin rồi con gái mẹ sẽ biết cách làm bạn với Một Mình, nếu một ngày con có gặp. Mẹ tin rằng, khi con đã quen biết với Một Mình, con sẽ có thể làm bạn với bất kì ai con muốn. Bởi lẽ, làm bạn với Một Mình, con sẽ học hỏi được nhiều điều bổ ích về chính bản thân con – những điều mà Đám Đông mải mê với những quan hệ, ràng buộc… đã quên trau dồi từ lâu. Những niềm vui con tìm thấy với Một Mình sẽ giúp con hạnh phúc hơn với những bè bạn khác. Nếu con không tìm thấy gì ngoài nỗi buồn chán ở Một Mình thì liệu con có gì để sẻ chia với bè bạn khác, ngoài nỗi chán chường ấy? Và như thế thì đúng là chán thật!

            Vì mẹ không muốn con quá choáng ngợp trước người bạn Một Mình uyên áo, mẹ sẽ chỉ cho con cách tìm ra những sở thích của bản thân để con có thể sẻ chia với bạn ấy khi con gặp. Mẹ sẽ thử dạy con nấu nướng, không phải để phục vụ bất kì ai, mà là để con biết cách tận hưởng thú vui mùi vị. Mẹ sẽ thử dạy con trồng cây, không phải để gây rừng làm giấy, mà là để con biết cách tận hưởng niềm thích thú nhìn thấy sự sống trong từng cảnh vật xung quanh. Mẹ sẽ thử dạy con viết văn, không phải để khoe khoang chữ nghĩa, mà là để nhấm nháp cuộc đời bằng con mắt và ngòi bút của riêng con. Mẹ ước mẹ có thể dạy cho con nhiều hơn nữa, có thể truyền cảm hứng cho từng việc con làm, để khi con đối diện với Một Mình, con gái mẹ sẽ là cô gái thông minh, tươi tắn như bạn ấy, bất chấp Đám Đông nghĩ gì.

Ảnh: Con gái giúp mẹ làm bữa sáng

Nó và tớ

Tớ không ưa nó, không ưa một chút nào nếu không muốn nói là ghét. Nhưng bạn Mommy dặn tớ rằng phải cẩn thận với từ “ghét” nên thôi, tớ cứ tạm dùng từ “không ưa” (dù như thế là chưa đủ thoả mãn sắc thái tình cảm tớ dành cho nó).

            Thế này nhé, nó cứ nhằng nhẵng bám lấy tớ tối ngày, hầu như không có giây nào rời. Tính tớ thích tự do, nhiều khi đang tung tăng sung sướng vì thoát khỏi vòng cương toả của Mommy Daddy, tớ lại thấy nó xuất hiện kè kè, cụt cả hứng! Đã thế, nó lại còn kiêu ngạo, thích diễu võ dương oai. Ở trong nhà thì không sao, hễ cứ ra ngoài trời đi chơi đâu là nó phô trương lực lượng, cao lớn bao trùm lên cả tớ. Chả hiểu nó có phép màu gì mà thông đồng được cả với ông mặt trời. Hình như ông mặt trời quý nó đến nỗi còn chiêu đãi nó món “ánh sáng” nữa cơ. Nó ăn ánh sáng rồi nó lớn phổng lên, tha hồ nghênh ngang phách lối đi bên cạnh tớ bé tí bé teo. Nói thực thì tớ cũng chả sợ gì nó đâu, dù nó có lớn nữa lớn mãi thì tớ cũng chả sợ. Nhưng mà quả tình tớ có hơi ghen tị vì nó lại được ông mặt trời yêu chiều đến thế cơ chứ! Đã có lúc (đặc biệt là những bữa chán ăn cơm mà bạn Mommy cứ giục), tớ chỉ ước tớ được là nó, hoặc chí ít cũng có thể đánh bạn với ông mặt trời để được ông chiêu đãi cái món “ánh sáng” kì diệu của ông. Ước mãi mà chả thành, đâm ra tớ càng thêm bực bội với nó.

            Một lần, tớ tâm sự với bạn Mommy là có một đứa cứ bám theo tớ dù tớ không thích nó tẹo nào. Bạn Mommy bảo rất có thể là nó muốn kết thân với tớ nhưng mà ngượng quá đấy thôi. Bạn í gợi ý tớ thử nói chuyện với nó xem có thể giải quyết được tình hình không, có khi tớ lại có thêm được một người bạn tốt cũng nên. Tớ thì tớ không tin là mình có thể làm bạn với cái đứa ấy, nhưng một vài lần, tớ đã cố gắng thử đối thoại với nó. Tớ cố gắng điều hoà nhịp thở (như Daddy dạy tớ làm mỗi khi tớ có điều gì tức giận), lấy giọng ồn tồn bảo với nó rằng: Sao mày cứ bám theo tao thế? Tao không thích mày đâu, mày tránh xa tao ra nhé! Nó mà biết điều thì sẽ lên tiếng trao đổi lại với tớ, chí ít cũng nêu ra lí do bám chằng chằng lấy tớ, gây rối đến tự do cá nhân của tớ một cách nghiêm trọng chứ? Đằng này, nó lại cứ im như thóc ấy, chả nói chả rằng gì. Thế, ai mà chịu nổi?

            Tính tình thì huyênh hoang, kiêu ngạo, nhưng nó lại rất thiếu cá tính. Bằng chứng là nó cứ bắt chước tớ hoài. Tớ mặc váy thì nó cũng mặc váy, tớ cột tóc đuôi gà thì nó cũng đua đòi cột tóc đuôi gà, tớ đi thì nó đi theo, tớ muốn tránh nó bèn chạy thật nhanh thì nó cũng cuồng cẳng đuổi theo. Tớ dừng lại, chống nạnh hằm hè nhìn nó thì nó cũng đứng lại chống nạnh im lặng ra cái điều thách thức. Tớ giận quá, vung vẩy tay chân, quát ầm lên thì nó cũng vung vẩy tay chân nhưng vẫn một mực im lìm rất trêu ngươi. Ôi, đến cái mức này thì quả là quá sức chịu đựng của tớ rồi. Tớ quyết định mách Daddy để Daddy “xử lí” nó hộ tớ. Mommy với Daddy giống nhau ở chỗ nhìn đâu cũng thấy hoà bình, bác ái nên dù tớ giải thích hết cả nước bọt mà Daddy vẫn cứ bảo: nó muốn làm bạn của con thôi. Mãi đến khi Mommy chìa ra mấy tấm hình chụp tớ đang “đối thoại” với nó, Daddy mới ngã ngửa người cười ha hả. Cười xong, Daddy vẫn nhất mực cho rằng: Nó là bạn của tớ, người bạn trung thành suốt đời với tớ và tốt nhất thì tớ nên yêu lấy nó như yêu chính bản thân mình. Thế có cáu không?

            À đấy, mải cáu kỉnh với nó, tớ quên béng chưa bảo với các bạn, tên nó là Bóng, tục hay gọi là cái Bóng!

Ảnh: Tớ đang cáu tiết nhưng vẫn cố gắng nói chuyện phải trái với nó

Thằng cu Muống giờ cũng bắt chước tớ, vừa đi vừa "lườm" cái Bóng, nhưng nó dễ tính hơn nên chỉ lườm thế thôi chứ không cáu kỉnh quát nạt gì...

Câu chuyện đổ rác viết trên đất Mỹ

Hồi mới sang Mỹ, tôi phải học lại từ đầu hầu hết tất cả mọi thứ, bắt đầu từ việc nhỏ nhặt nhất là việc đổ rác. Ở Mỹ, rác được phân loại ngay ở khâu vứt rác, cơ bản có mấy loại: rác hữu cơ (những thứ có khả năng phân huỷ như đồ ăn, củ quả, thịt thà…), rác vô cơ (những thứ không có khả năng tự phân huỷ). Trong rác vô cơ thì có hai loại: loại có khả năng tái chế và loại không có khả năng tái chế. Đang sống ở Việt Nam với quan niệm rác thức ăn rác đồ uống, rác đồ dùng thức đựng, rác Tây rác Tàu… rác gì cũng chỉ là rác thôi, cái đứa tôi phải nói là xây xẩm mặt mày trước cách phân loại rác rạch ròi ở Mỹ.

            May quá, thùng rác ở Mỹ lại được phân loại bằng màu sắc rất hợp lí nên tôi cũng không đến nỗi phải kéo dài tình trạng đứng ngẩn tò te mặt mũi bần thần trước thùng rác quá lâu. Thùng rác màu xanh lá cây là thùng rác hữu cơ, thùng rác màu xanh da trời là thùng rác vô cơ có khả năng tái chế (thường có hai ngăn để riêng cho chai lọ và giấy tờ, bìa cứng), thùng rác màu xám là thùng chứa các loại tạp nham còn lại (rác vô cơ không thể tái chế…). Ngoài việc dùng màu sắc hợp lí cho những người ưa tư duy bằng màu sắc như tôi, trên mỗi thùng rác còn có kí hiệu đặc biệt dành cho mỗi loại rác để phù hợp với nhu cầu tư duy bằng hình tượng, biểu tượng của nhiều người khác. Các công ty xử lí rác thải đã gắng gỏi thoả mãn các “khẩu vị” tư duy của công dân đến thế thì có công dân nào nỡ vứt rác bừa bãi nữa, kể cả tôi – dù chả phải công dân Mỹ cũng tự thấy mình phải cố gắng mà học đổ rác cho đúng cách.

            Hai năm sống ở Mỹ, sau rất nhiều lần đứng tần ngần tư duy trước thùng rác và một vài lần bị các anh công nhân vệ sinh dán giấy nhắc nhở ở thùng rác vì đổ rác sai (lỡ tay làm tuột cái túi nilon đựng thức ăn thừa vào thùng rác hữu cơ), tôi đã có thể tự tin mà rằng, bây giờ tôi đã biết vứt rác đúng vanh vách. Đùng một cái, trong kì nghỉ vừa rồi, tôi tình cờ nhìn thấy bố chồng đi vứt rác, và tôi té ngửa ra là tôi đã vứt rác sai trong suốt hai năm qua. Day dứt ra trò!

            Hôm đó, tôi nhìn thấy bố chồng cặm cụi, tỉ mẩn kì cọ từng cái hộp nhựa, xóc từng cái lọ thuỷ tinh cho sạch bong, tôi bèn hỏi ông muốn giữ mấy cái chai đó làm gì hay sao mà lại phải rửa? Ông bảo không, ông rửa để còn đem đi… vứt. Ôi chao, tôi nghe xong thì đỏ mặt không dám nói gì thêm. Tôi không bao giờ mất thời gian tốn công tốn sức đi rửa mấy cái chai lọ ấy làm gì vì biết chắc điểm đến của nó là thùng rác. Rác thì bẩn là đương nhiên, việc gì phải rửa? Nghe cái lí lẽ lười biếng của tôi, chắc nhiều người đồng tình. Nhưng dù lười biếng và có cả tá lí luận cho cái sự lười biếng của bản thân, tôi cũng không thể không suy nghĩ khi nhìn thấy bố chồng tóc đã bạc phơ– một yếu nhân trong lĩnh vực của ông, một người mỗi ngày vẫn đều đặn ra khỏi nhà từ 7 giờ sáng và chỉ trở về sau 7 giờ tối với núi công việc khổng lồ ở văn phòng cần ông giải quyết, một người thường chong đèn làm việc sau bữa tối khi con cháu đã lui vào phòng riêng - đang cẩn thận lau chùi từng cái chai, cái lọ chỉ để vứt vào thùng rác. Chắc ông phải có lí lẽ gì đáng thuyết phục của riêng ông để tiêu tốn thì giờ quý báu vào cái việc tưởng chừng như vô bổ đó chứ?

            Lí lẽ gì, tôi không dám hỏi, nhưng tôi tự đoán ra rằng: ông giữ cái phẩm chất công dân hạng nhất ngay cả trong việc đổ rác. Ý thức đó, mấy người có được?

            Nhân nói đến chuyện ý thức, tôi lại nhớ đến một lần đi mua thuốc với chồng hồi mới sang Mỹ. Sau khi đã thanh toán hoá đơn thuốc ở Walgreens – một hệ thống cửa hàng bán thuốc và các nhu yếu phẩm có mặt khắp nơi trên nước Mỹ, chàng mới thảng thốt kêu lên: Ôi, chán quá, sao anh lại mua thuốc ở đây! Lẽ ra, anh nên chịu khó quá bộ sang bên kia đường, mua thuốc cho tiệm thuốc của ông dược sĩ địa phương. Anh giận anh quá! Tôi lơ ngơ hỏi sao lại giận, thế cửa hàng ấy có thuốc tốt hơn à, hay là giá rẻ hơn? Chàng cười, giải thích rằng: Không, chỉ vì nếu như mình không ủng hộ những tiệm thuốc nhỏ của địa phương như thế, thì chẳng bao lâu, họ sẽ bị những chuỗi cửa hàng như Walgreens nuốt chửng! Cái đứa tôi vốn không mấy quan tâm đến chính trị và rất xa lạ với những mỹ từ như sinh mệnh chính trị… nghe thế thì cũng vỡ ra vài điều. Điều quan trọng nhất có lẽ là ý thức công dân.

            Tôi phải thành thật thú nhận rằng, tất cả những gì tôi học được ở Việt Nam chỉ khiến tôi cố gắng trở thành một người có ích bằng cách làm tốt công việc được giao, theo đuổi hết sức mục tiêu nghề nghiệp chứ hoàn toàn không khiến tôi trở thành một công dân có ý thức. Tôi chỉ ý thức trong lĩnh vực nghề nghiệp riêng của mình, với những chuyện nhỏ nhặt tủn mủn riêng tư của mình và có thể đôi ba chuyện xã hội nổi lên như bong bóng xà phòng nào đó, chứ tuyệt nhiên không ý thức được cái gọi là ý thức công dân. Tôi tin phần lớn người dân xứ sở mình cũng như tôi, thế nên, họ vẫn ra đường tè bậy, vẫn xả rác khắp nơi, vẫn chạy xe bất cần biết đến luật, vẫn ráo hoảnh đi qua những nỗi đau của đồng loại, đồng bào không chút xót thương, vẫn vô cảm sống đời bình thản trước những vấn đề nhức nhối bày ra trước mắt. Họ vẫn chỉ biết vun vén cho cái tổ chim hạnh phúc cá nhân bé mọn của riêng mình, không cần biết đến xung quanh, hoặc có biết thì cũng chỉ để ba hoa chém gió lúc trà dư tửu hậu mà thôi.

            Tôi đã học lại cách đổ rác. Mỗi khi tặc lưỡi định vứt cái lọ mật với chút mật còn thừa bên trong hay hộp nước cam còn vương nước cam nơi đáy hộp mà không xóc rửa, tôi lại nghĩ đến bố chồng tôi và tự thấy mình không có lí gì để lười biếng. Lại nhớ đến chuyện cô bạn thân đi học ở Nhật mấy năm trước, lúc vừa sang, cô gọi điện về để kể tình hình ăn ở bên kia thế nào và cô kêu ca là ở Nhật cái gì cũng phức tạp, đến cả chuyện đổ rác cũng phải suy nghĩ, mệt ơi là mệt. Lúc đó, tôi đang ở Việt Nam – thiên đường cho những người biếng lười việc đổ rác nên tôi ra sức động viên cô cố gắng. Bây giờ, tôi đang ở Mỹ - thiên đường của tất cả mọi thứ còn lại (ngoại trừ là thiên đường cho bọn lười biếng việc đổ rác), tôi nghĩ khác. Phải chăng, sự biếng lười suy nghĩ, sự uể oải của tinh thần, sự ù lì về cảm xúc đã làm thui chột ý thức công dân cần thiết ở mỗi người? Tính à uôm, ù xoè, văn hoá bầy đàn đã giết chết ý thức công dân, phải thế chăng?

            Câu hỏi ấy, một mình tôi không thể tự trả lời, dù tôi tin là bây giờ tôi đã cực kì khá trong “chuyên môn” đổ rác!