Sau khi bài báo của mình được publish, mình nhận được rất nhiều phản hồi từ độc giả. Điều khá bất ngờ với mình là đa số những người bày tỏ sự đồng cảm với mình lại là đàn ông và một vài người trong số họ đòi mình phải viết thêm bài nữa để nói cho hết nhẽ, bằng cái nhìn từ phía những người đàn ông.
Điều căn bản họ muốn bày tỏ là: Chúng tôi không cần sự hi sinh của phụ nữ, để rồi phải nhận lại gánh nặng áp lực đòi hỏi được trả ơn.
À, thế là đã rõ. Cái tấm mề đay mang tên hi sinh bao đời nay được đồng phục cho phụ nữ Việt hoá ra không chỉ khiến phụ nữ Việt phải oằn lưng mang vác mà còn khiến đàn ông Việt (hay nói rộng ra là những đối tượng của sự hi sinh) cảm thấy áp lực phải chịu ơn.
Thiết nghĩ, bình đẳng là nguyên tắc của mọi mối quan hệ lành mạnh cho nên tương tác "cho và nhận" trong mọi mối quan hệ là tương tác căn bản. Tâm lí thường tình của con người dựa trên nguyên tắc "cho và nhận" ấy dễ dẫn chúng ta đến chỗ hiểu sai ý nghĩa của hành động hi sinh. Hi sinh là một hành động vượt ra ngoài mọi nguyên tắc quan hệ thông thường bởi ý nghĩa của nó nằm ở sự tự nguyện nhận lấy phần thiệt thòi về mình mà không đòi hỏi hay kì vọng bất kì sự đền đáp nào. Hạnh phúc của người hi sinh là ở chính hành động hi sinh của mình chứ không phải là những gì đến sau đó. Một người ý thức rõ về hành động hi sinh của mình sẽ chẳng khó khăn gì để nhận ra điều này nhưng những người bị buộc phải hi sinh thì rất dễ rơi vào cái bẫy nhầm lẫn, bởi họ sẽ nghĩ theo nguyên tắc quan hệ thường tình chứ hoàn toàn không để tâm đến sự vượt thoát khỏi những nguyên tắc ấy của hi sinh.
Những nhầm lẫn tai hại xảy đến do tình trạng xã hội đòi hỏi phụ nữ đồng phục đức hi sinh, khiến nhiều người khoác đức hi sinh lên người mà chưa kịp hiểu tường tận ý nghĩa của nó là gì. Hậu quả trực tiếp của việc đồng phục đức hi sinh cho phụ nữ Việt là sự trói buộc cho thân phận phụ nữ Việt. Hậu quả gián tiếp của việc này là những áp lực vô hình về sự chịu ơn, sự thúc bách phải đền ơn đáp nghĩa cho đàn ông Việt. Điều đáng sợ nhất là giữa những nhập nhằng của những cho và nhận đầy bí bức ấy, một quả bom huỷ diệt quan hệ đã vô tình được cài sẵn lúc nào không hay, chỉ chực chờ để nổ tung tất cả.
Một khi hi sinh biến thành gánh nặng cho cả hai phía: chủ thể và khách thể thì cũng là lúc ý nghĩa của việc hi sinh đã bị biến dạng hoàn toàn. Chủ thể hi sinh trong gò ép, nên nảy sinh ra cái mong muốn được trả ơn. Mong muốn đó lại gây nên áp lực cho khách thể của sự hi sinh - những người có thể cũng chỉ bất đắc dĩ hưởng chịu cái ơn hi sinh một cách bắt buộc. Đến nước này thì chẳng còn lí do gì mà không dứt cái ràng buộc của ước lệ văn hoá mang tên hi sinh ra khỏi đời sống xã hội Việt Nam.
Bởi lẽ, hi sinh rất dễ biến thành quả bom huỷ diệt dưới những áp lực cho và nhận, bởi chỗ của nó nằm ngoài mọi áp lực.
No comments:
Post a Comment