Câu chuyện lá cờ

Sau vài ngày dạo chơi ở Berkshire – một cao nguyên xinh đẹp, thanh bình, nơi nghỉ dưỡng nổi tiếng thuộc vùng New England nước Mỹ,  bọn trẻ con nhà tôi nảy ra một trò mới khi ngồi trong xe: đếm cờ. Hai chị em tranh nhau tìm và đếm từng lá cờ Mỹ chúng thấy trên đường đi, và chúng mặc định với nhau: lá cờ ở phía nào thì thuộc về đứa ấy, rồi chúng so đo, tị nạnh nhau xem đứa nào tìm thấy nhiều cờ hơn. Cứ thế, sau hai tuần, trò đếm cờ thành thói quen của bọn trẻ con trên xe ô tô thay cho việc ngủ gật.

Không phải ngẫu nhiên mà đến Berkshire, bọn nhóc lại nghĩ ra trò đếm cờ. Chuyện là khắp vùng Berkshire, từ thị trấn Stockbridge cho đến Housatonic, từ Great Barrington cho đến Lenox, từ Pitfield cho đến Springfield... đâu đâu cũng thấy giăng đầy cờ Mỹ. Không chỉ ở các toà nhà công vụ, hành chính mà ngay cả các khu shopping, các tiệm ăn, cửa hiệu trong phố cho đến nhà riêng, dân Berkshire đều trang trọng treo cờ ngay trên nóc nhà. Có những gia đình còn dựng hẳn một cột cờ riêng trên bãi cỏ xanh mướt mát trước nhà. Nhìn những lá cờ của xứ sở cờ hoa bay ngạo nghễ trong gió, trên từng nóc nhà dân, trong từng con đường mòn xuyên sâu trong rừng, tôi không khỏi chạnh xót khi nghĩ về lá cờ tổ quốc tôi trong những tranh luận triền miên không dứt của hai phe cờ đỏ cờ vàng.

Tôi nghĩ đến lá cờ đỏ sao vàng mà mẹ tôi mang từ chiến trường về, thời mẹ đi thanh niên xung phong. Hồi cấp 1, cứ đến mùa khai giảng là tôi lại sung sướng được mẹ cho phép cầm lá cờ ấy đến trường. Lá cờ thơm tho mẹ giặt kĩ rồi gấp cẩn thận cho vào ngăn tủ như bảo vật. Tôi bé bỏng thuở ấy không biết gì nhiều, chỉ lờ mờ cảm đoán rằng, lá cờ ấy không chỉ là một lá cờ chung chung như trong thơ trong nhạc vẫn ra rả trên tivi mỗi ngày lễ lạt. Lá cờ đã bạc màu ấy là thời tuổi trẻ khốc liệt của mẹ, với những kỉ niệm chiến trường đau thương. Tôi biết nó quý báu nên dù mang cờ đến trường, tôi không bao giờ cho đứa bạn nào sờ đến cái cán cờ của tôi. Tôi còn ghi nắn nót tên mình lên một góc lá cờ, sợ nhỡ đâu bị lẫn mất lá cờ của mẹ. Hết mùa tựu trường, mẹ tôi lại giặt cờ, gấp cẩn thận cho vào ngăn tủ, đợi bao giờ đến ngày nghe loa của xóm thông báo phải treo cờ mới mang ra gá tạm vào đầu hồi, qua ngày cần treo lại giặt, gấp và trả nó về ngăn tủ. Có lẽ, mẹ tôi thích giữ kỉ vật ấy trong ngăn tủ hơn là giăng nó ra đầu hồi, cũng giống như người ta vẫn thích giấu những kí ức buồn bã vào đáy tim hơn là phơi ra trước miệng thế gian. Lá cờ ấy, mẹ tôi muốn giữ hơn là muốn khoe, tôi tin thế!

Tôi (và chắc là tất cả những người cùng thế hệ tôi) không có lá cờ kỉ vật như mẹ. Và chúng tôi hầu như không có khái niệm gì đặc biệt về màu cờ tổ quốc, vì với chúng tôi, lá cờ đỏ sao vàng chỉ đơn giản tượng trưng cho quê hương đất nước. Nó là lá cờ được giăng lên trong mọi nghi thức quốc gia, mọi cuộc giao lưu quốc tế để nhận diện nước Việt Nam. Chúng tôi không đọc ra bất kì ý nghĩa đảng phái nào trong lá cờ quen thuộc ấy, ngay cả khi mồm vẫn hát làu làu lời một bài hát rất giàu chất cách mạng:

Hồng như màu của bình minh

Đỏ như màu máu của mình tim ơi

Búa liềm vàng rực giữa trời

Là niềm hy vọng chói ngời tim ta


Trong đêm tối lúc mưa sa

Màu cờ đỏ vẫn sáng loà hồn tôi

Thênh thang trên bước đường đời

Ôi màu cờ ấy là màu giục tôi.


Thênh thang trên bước đường đời

Ôi màu cờ ấy là lời giục tôi.
 (Màu cờ tôi yêu, thơ Diệp Minh Tuyền, nhạc Phạm Tuyên – tôi vừa hỏi anh Google chứ thực lòng chả nhớ, dù mồm vẫn có thể hát nhem nhẻm được)

Và dĩ nhiên, vì chẳng có khái niệm gì đáng kể về màu cờ Việt Nam nên màu cờ ấy cũng chả “giục” gì được tôi. Ngoài lá cờ của mẹ, những lá cờ đỏ sao vàng khác với tôi chỉ là một vật trang trí trong những ngày lễ lạt, chỉ là một vật bắt buộc phải có để khi nào nghe loa của xóm thì treo cho có lệ hoặc để cho đám trẻ trâu có cái mà phất trong những cuộc cổ vũ bóng đá nhiệt tình. Và chắc là nhiều người cũng nghĩ như tôi, thế nên ở Việt Nam, tôi nào có thấy nhà ai treo cờ quanh năm suốt tháng hay dựng riêng một cột cờ trang trọng trước sân. Lá cờ - biểu tượng thiêng liêng của quốc gia dân tộc dường như vẫn chỉ là thứ thuộc về tinh thần hô hào đám đông chứ chưa phải là biểu tượng gắn bó máu thịt với từng tâm hồn người Việt. Thế nên, hành động treo cờ ở Việt Nam cũng chỉ là một hành động mang tính tập thể chứ chưa đạt đến trình độ ý thức cá nhân.

Gần đây, theo dõi những cuộc tranh luận nảy lửa về màu cờ giữa các phái cờ vàng cờ đỏ, tôi càng có dịp để tự ngẫm lại ý thức về lá cờ của chính mình. Càng ngẫm, tôi càng tin rằng, vì đa phần người Việt chưa đạt đến cái ý thức cá nhân cao độ trong chuyện cờ quạt, nên việc gán ghép những ý đồ, ý nghĩ Đảng phái vào việc sử dụng màu cờ nào là chuyện “mua chạc mũi trước trâu”. Hãy cứ đợi đến khi thấy cờ đỏ sao vàng tung bay trên các nóc nhà Việt Nam, trên từng con đường, góc phố, khắp mọi hang cùng ngõ hẻm, do chính tay chủ nhân ngôi nhà đó tự nguyện treo lên chứ không phải do thúc ép của bất kì cái loa phường xã nào, lúc đó, tranh luận tiếp may ra mới hợp lí vì đã sẵn trâu để buộc thừng vào mũi.

Trong nỗi băn khoăn về lá cờ tổ quốc, tôi hỏi bố chồng: Tại sao ở Mỹ có nhiều nhà treo cờ trang trọng thế? Ông trả lời: đơn giản vì họ yêu nước, họ yêu lá cờ tổ quốc và họ muốn thể hiện tình yêu lí tưởng của mình. Tôi nghĩ thầm: đến bao giờ, thứ tình yêu lí tưởng ấy sẽ xuất hiện trên quê hương xứ sở nhiều đau thương chia cắt của tôi, để người ta chen vai đứng dưới cùng một ngọn cờ không tị hiềm, đấu đá…

Ảnh: Hai cụ già mặc áo cờ Mỹ trong ngày quốc khánh

Bức ảnh

Nghệ thuật luôn có chỗ trên những nóc đỉnh cảm xúc, dù đó là hạnh phúc hay nỗi đau.

***

         Đó là bức ảnh bán khoả thân của một phụ nữ trạc ngoại tứ tuần, được chụp theo trào lưu “tự sướng” trong không gian chật chội của một phòng tắm nhỏ, lổn nhổn khăn khố đủ màu, rất đặc trưng cho kiểu nhà tắm nhõn vài mét vuông nhưng kiêm đủ chức năng phòng vệ sinh chung cho cả gia đình ở các đô thị lớn của Việt Nam. Qua làn nước mờ dội từ vòi hoa sen xuống đúng ngang phần cổ của người đàn bà trong bức ảnh, Nhan thấy rõ nét mặt đê mê của chị ta khi tự chụp mình trong tư thế riêng tư ấy. Trên khuôn mặt vuông chữ điền đang hơi ngửa ra phía sau, đôi mắt lim dim liếc ngang về phía camera, khuôn miệng rộng hé mở cùng với mớ tóc xoã xượi được buộc túm cẩu thả của chị khiến Nhan thậm chí có thể hình dung được điều gì đang diễn ra ở phần thân dưới của chị, nơi cú máy cắt ngang không thể hiện. Làn nước chảy thành dòng xuống đôi núm vú tím sẫm đang cương lên trên hai bầu vú đã trễ xuống vì tuổi tác của người đàn bà trong bức hình khiến Nhan cảm thấy nhột nhạt và ớn lạnh. Bức ảnh người đàn bà bán khoả thân đã dễ dàng đẩy Nhan đến vùng giới hạn cảm giác riêng tư, thứ cảm giác mà Nhan chỉ thích thưởng thức cùng với anh - người đàn ông cô yêu nửa năm ròng trong bí mật. Nhan nghẹn ngào khi chạm phải cảm giác mơn trớn gợi dục ấy từ người đàn bà xa lạ trong bức hình. Và cô cay đắng nhận ra rằng, những thiêng liêng thần thánh của thứ ái tình cô thêu dệt nên với anh chỉ là điều huyễn tưởng. Cặp môi mỏng hé mở của chị ta như đang cười nhạo Nhan, cơ thể loã lồ của chị ta đã thô bạo xâm chiếm cõi cảm giác riêng tư mà Nhan đã ấp iu cùng anh. Nhan rã rời, vứt cái điện thoại cùng hình ảnh người đàn bà khoả thân xa lạ xuống nền nhà, mặc tiếng chuông điện thoại đổ dồn và màn hình nhấp nháy tên anh. Mấy phút trước đó, không hiểu ma xui quỷ khiến gì mà anh lỡ tay gửi bức hình ấy cho Nhan.

         Từ hôm nhận được bức ảnh, Nhan đóng cửa ngồi lì trong căn hộ trên tầng áp mái của một chung cư nhỏ ở ngoại ô New York, bất chấp rằng việc đi ra đường, lang thang khắp hang cùng ngõ hẻm là đời sống của cô, nghề nghiệp và đam mê của cô - một nhiếp ảnh gia mới vào nghề. Cô ngồi trân trân hàng giờ đồng hồ, chỉ để nhìn vào bức ảnh người đàn bà bán khoả thân xa lạ. Giờ thì cô biết, đó là một trong số những tình nhân của anh. Câu chuyện tình lãng mạn của hai người xa xứ cô đơn ở hai bờ Tây - Đông nước Mỹ mà Nhan tưởng lầm mình là nhân vật chính bỗng nhiên biến thành một bi hài kịch với một nhân vật lẽ ra không có vai bỗng nhảy xổ bất thình lình ra sân khấu không báo trước. Và Nhan ngậm ngùi nhận ra, trong vở bi hài kịch ấy, cô không còn là nhân vật chính nữa. Người đàn bà khoả thân trong bức ảnh với những biểu cảm mạnh mẽ trong tư thế riêng tư và kiêu hãnh bởi hành động “tự sướng” kia mới là nhân vật chính. Nhan tắt điện thoại, từ chối nghe mọi lời giải thích từ anh, chỉ để ngồi nhìn chằm chằm vào nhân vật chính bất ngờ nhảy xổ vào câu chuyện tình của cô.

Nét mặt vừa đê mê trong cơn khoái cảm, vừa kiêu hãnh tự ngắm mình trong chiếc điện thoại để chớp lấy một bức hình “tự sướng” của chị bóp nghẹt tim Nhan, vì cô biết tất cả những biểu cảm riêng tư của người đàn bà trong bức ảnh chỉ nhắm đến một người, dành riêng cho một người - chính là người đàn ông Nhan đã tưởng đâu là của riêng mình. Nhan bật khóc tức tưởi, mắt vẫn không rời bức ảnh, như thể cô đang muốn đọ sức với ánh mắt liếc ngang của người đàn bà xa lạ. Ánh nhìn ấy vừa khoan sâu vào tâm can Nhan bao nỗi chua xót, bẽ bàng vừa như có ma thuật khiến cô không thể cưỡng lại được. Cứ thế, Nhan ngồi bất động nhìn chằm chặp vào đôi mắt lim dim của người đàn bà ấy như bị thôi miên, cảm thấy toàn thân bị đóng đinh buốt nhức. Ngồi chăm chắm nguyên một tư thế ấy cho đến khi kiệt sức, Nhan đổ gục xuống bàn nức nở.

Khóc cạn nước mắt, Nhan lại dấn thân vào cuộc hành xác cô độc của riêng mình. Giờ thì cô hiểu ra, gặm nhấm đau thương cũng là một cái thú, có thể đem đến niềm thống khoái tột cùng. Nhan đặt bức ảnh người đàn bà khoả thân trước mặt, buộc đôi mắt mệt mỏi phải nhìn thẳng vào đó như một sự thử thách với cảm xúc và tinh thần của chính mình. Nhan nhìn sâu vào mắt chị ta bằng một cái nhìn kiên nghị đương đầu. Và cô bắt đầu thấy tội nghiệp cho chị ta. Khi người đàn bà ấy phơi bày da thịt mình ra trước camera một cách đầy hãnh diện, chắc chị ta không nghĩ gì đến những cơ thịt đã lỏng lẻo không mấy hấp dẫn của chính mình. Khi chị ta lim dim mắt mơ màng trong cơn say tình ái, chắc chị ta không tưởng tượng được rằng, người tình trong mộng của chị đang ấp ôm mộng tưởng với một cô tình nhân trẻ trung nóng bỏng khác. Khi chị ta gửi bức hình riêng tư với cả trời yêu đương mặn nồng này cho người tình, chắc chị ta không bao giờ có thể hình dung được, nó lại lọt đến tay người khác. Xót xa thay cho người đàn bà ấy. Xót xa thay cho Nhan. Bức ảnh người đàn bà khoả thân trong phòng tắm đã đẩy Nhan vào một vùng tăm tối lầy lội của biết bao nhiêu cảm xúc hỗn mang. Cảm xúc nào rồi cũng thành vết cứa thương đau trong tâm hồn cô. Nhan bê bết tuyệt vọng trong cuộc đối đầu với người đàn bà khoả thân xa lạ ấy. Cô tự hành xác suốt ngày này qua ngày khác bằng việc ngồi bất động dán mắt vào bức ảnh nhiều giờ đồng hồ liên tục. Chiếc máy ảnh - vật bất li thân của Nhan đã bị thế thân bởi chiếc điện thoại, trong đó có bức ảnh của người đàn bà khoả thân.

***

 Đó là một người đàn bà đẹp, nói chính xác ra thì chắc đã từng rất đẹp. Những dấu vết thời gian trên khuôn mặt đã mất đi vẻ thanh thoát và trên cơ thể bắt đầu xổ ra của một phụ nữ ngoại tứ tuần vẫn không làm tàn phai nổi nhan sắc của chị. Dường như, cái tư thế đặc biệt riêng tư và những biểu cảm nhục dục trên gương mặt người đàn bà ấy càng khiến chị có một vẻ cuốn hút đặc biệt. Nhìn đôi vai và cái cổ lớn vâm váp của chị, Nhan hình dung rằng, chị là một người cao lớn. Vệt da nâu do ăn nắng hình chữ V quanh cổ của chị khiến Nhan tưởng tượng rằng, chị ta hay mặc áo cổ Đức, cởi hai khuy áo đầu tiên. Sau những cơn choáng váng đầu tiên, Nhan cố gắng tự trấn tĩnh mình bằng cách ngắm bức ảnh người đàn bà bán khoả thân xa lạ như ngắm một tác phẩm nghệ thuật nhiếp ảnh. Cô vận dụng hết mọi kĩ năng nhiếp ảnh chuyên nghiệp đã học được để lái trí óc mình vào một hướng khác, an toàn hơn cho cảm xúc của chính cô. Nhan bám víu vào những kiến thức về bố cục, ánh sáng, màu sắc, bối cảnh, chiều sâu... trong nghệ thuật nhiếp ảnh để ngắm bức hình, và càng ngắm, cô càng thấy nó đẹp.

Không gian phòng tắm hẹp và màu sắc sặc sỡ của mấy chiếc khăn cùng quần áo phía sau lưng người đàn bà tạo nên một cảm giác ấm cúng rất đời thường. Cánh cửa hẹp sơn trắng với tấm kính mờ vân hoa của phòng tắm bị cắt ngang vì góc máy hẹp có vẻ khiến cho bố cục bức hình trở nên lộn xộn. Phía góc phải tấm ảnh, một phần bồn rửa mặt nhô ra chiếm lấy diện tích chật chội của khuôn hình. Giữa tất cả những lổn nhổn đồ đạc, trong cái không gian chật hẹp mà bức ảnh mô tả, nổi bật lên hình ảnh người đàn bà trần truồng đang giơ cánh tay phải tự chụp hình mình dưới làn nước của vòi hoa sen. Có chị, bố cục bức ảnh trở nên hoàn hảo. Người đàn bà ấy kết nối và thổi hồn vào những vật dụng đời thường trong bức ảnh, khiến chúng không còn lộn xộn vô thức mà trở thành một cái phông rất sống động cho hình ảnh của chị. Không gian chật hẹp của phòng tắm với sự chen chúc của đủ loại đồ đạc cũng trở nên rộng mở khác thường bởi tinh thần tự do và tư thế kiêu hãnh của người đàn bà.

Bỏ qua thực tế rằng cơ thể đã bắt đầu xồ xề, làn da và khuôn mặt đã lộ rõ vẻ mệt mỏi của thời gian, bầu vú cũng đã trễ tràng vì tuổi tác, người đàn bà trong bức ảnh với cái cổ hất cao, mái tóc ướt nhẹp buộc túm sơ sài hơi ngửa về phía sau, nét mặt say sưa chìm đắm trong những biểu cảm riêng tư của chị toát lộ một niềm hãnh diện hồn nhiên khôn tả. Chị đang yêu và chị đang vô cùng hạnh phúc và mãn nguyện với tình yêu ấy. Trong tinh thần đó, người đàn bà khoả thân xa lạ đã giải phóng không gian của bức hình một cách ngoạn mục.

Nhan tự hỏi: vì sao một bức hình “tự sướng” được chụp một cách cẩu thả trong một không gian cẩu thả, với một cái camera tạm bợ lại có thể hoàn hảo đến vậy? Tại sao sau bao nhiêu ngày tháng cầm máy ảnh chuyên nghiệp, với ti tỉ kiến thức về nhiếp ảnh trong đầu, Nhan chưa bao giờ chụp được một bức ảnh có hồn đến thế? Có lẽ nào vì cô chưa bao giờ đạt đến được cái tinh thần tự do tuyệt đối như người đàn bà ấy? Thứ tự do bất chấp thời gian, tuổi tác, khoảng cách, thứ tự do chắc chỉ những người biết yêu thực sự mới có được. Lẽ nào, Nhan chưa thực sự biết yêu?

Trước khi dấn thân vào cuộc tình điên rồ lãng mạn với anh - người ở cách xa cô sáu giờ bay và 3 múi giờ khác biệt, Nhan đã từng yêu vài ba người. Tình yêu nào cũng đẹp và hoàn hảo ngay cả khi kết thúc. Nhưng cho đến khi biết anh và buông mình vào tình yêu nồng cháy của anh, Nhan mới biết đến một sự thật rằng, hoá ra sự không hoàn hảo lại dễ dàng dẫn con người ta đi đến tận cùng cảm giác yêu đương hơn cả sự hoàn hảo. Nhan chưa từng gặp anh - đó là điều không hoàn hảo mà trước đây Nhan không bao giờ chấp nhận khi bước vào chuyện ái tình. Nhưng anh thú vị và nồng nàn đến nỗi chỉ nói chuyện qua điện thoại với anh thôi cũng đủ khiến Nhan không cưỡng lại được việc phá bỏ những quy tắc hoàn hảo cô tự đặt ra cho mình. Nhan đã yêu anh bằng những nỗi lo sợ mơ hồ, bằng những chống chếnh của một kẻ chỉ biết sống bằng những quy tắc mà giờ lại bị rơi vào vùng bất quy tắc. Thứ men say ái tình chuếnh choáng mà anh trao cho cô dường như cũng chẳng thể nào khiến Nhan bứt hoàn toàn ra khỏi những ràng buộc lễ nghi, phép tắc mà cô đã được răn dạy từ bé. Có lẽ, anh đã thất vọng vì thứ ái tình rón rén ngại ngùng của Nhan. Có lẽ, vì thế, anh cần người đàn bà ấy - một người yêu anh hết mình, liều quên tuổi tác, giới hạn, thời gian...

Nhan đã hoàn toàn bị khuất phục trước bức ảnh người đàn bà khoả thân xa lạ ấy. Cô biết, cô sẽ chẳng bao giờ đạt đến được cái thứ tinh thần tự do tuyệt đối của chị ta vì những mắc mớ của hàng trăm quy tắc cô đã tự đặt ra cho mình ngay từ thuở mới lớn, dưới sự trui rèn nghiêm khắc của gia đình. Cô đau đớn nghĩ đến những ngày tháng yêu đương nồng nhiệt với anh, với những xúc động mà cô nghĩ đã giúp cô thăng hoa trong những bức hình lứa đôi cô chọn chụp ngẫu nhiên trên đường phố. Hoá ra, cô đã lầm. Tình yêu của cô chẳng lớn lao như cô tưởng, và tình yêu của anh dành cho cô hoá ra cũng chỉ là một thứ tình chia chác của một gã đàn ông tham lam. Một lần nữa, Nhan lại đổ gục xuống bàn thổn thức, bên ngọn đèn chong suốt đêm. Mặt trời đang lên ngoài kia, gọi dậy những náo động đời thường. Nhưng trong căn hộ bé nhỏ của Nhan, phiền muộn và tuyệt vọng phủ lấp cô trong thứ bóng tối quánh đặc đáng sợ mà không tia sáng mặt trời nào xua tan nổi.

Những nỗ lực vượt thoát khỏi những cảm xúc riêng tư của Nhan dường như vô hiệu, vì khi cô đi đến tận cùng của mọi phân tích đánh giá về nghệ thuật nhiếp ảnh, cô lại đụng độ phải một sự thật hiển nhiên, rằng: người đàn bà trong bức hình ấy là một người đáng yêu và biết yêu. Chính tình yêu hồn nhiên của chị đã biến một bức ảnh “tự sướng” thành một tác phẩm nghệ thuật mà ngay cả một nhiếp ảnh gia như Nhan cũng thèm thuồng mơ ước. Chị ta mới là nghệ sĩ đích thật. Còn Nhan, bất kể đã mòn gót lang thang khắp nơi chí chốn chỉ để chụp ảnh, bất kể đã dụng công ngắm nghía từng góc máy và đặt bao nhiêu ý đồ vào từng bức hình, hoá ra, cô chỉ là một người tưởng nhầm mình là nghệ sĩ.

Trước niềm hạnh phúc được hiến dâng lộ rõ ngời ngời trên nét mặt người đàn bà trong bức ảnh, Nhan - người mà anh đã từng bao lần gọi một cách tôn thờ là “nữ hoàng trong mộng” lại hoá ra chỉ là một kẻ đáng thương chưa biết thế nào là niềm hạnh phúc dâng hiến. Cô đã yêu anh bằng một thứ ái tình kẻ cả - thứ ái tình của một người nắn nót lo âu. Ngay cả tình yêu mãnh liệt và hoang dại của anh cũng không đủ sức phá tan cái thành quách ngờ vực kiên cố Nhan tự xây nên quanh mình. Giờ thì Nhan hiểu rõ, vì sao anh lại cần có thêm người đàn bà ấy, ngoài Nhan. Giờ thì Nhan hiểu rõ, vì sao cô đã đổ bao nhiêu tâm huyết vào tất cả mọi bức ảnh, đã căn cơ từng góc máy mà vẫn chưa thể có được một tuyệt phẩm nào. Cô đã yêu và sống với đam mê của mình như một nữ tu chứ không phải như một người nghệ sĩ thực thụ. Những vỡ lẽ đắng cay ấy khiến Nhan ngã gục hoàn toàn, sau một tuần trời đương đầu với bức ảnh người đàn bà khoả thân xa lạ.

***

Một sáng tháng bảy oi ả, khu ngoại ô yên tĩnh cách thành phố New York chừng 20 phút đi tàu bỗng náo động khác thường. Rất nhiều xe cảnh sát vây quanh lấy khu căn hộ chung cư nằm cuối đường Curtis. Cư dân trong làng thấy cảnh sát phá cửa một căn hộ sát tầng áp mái, nơi cư trú của một cô gái trẻ dễ mến người Á Châu, vẫn tự xưng là nghệ sĩ nhiếp ảnh tự do. Họ kháo nhau rằng, khi phá khoá căn phòng, chiếc radio nhỏ bên cạnh giường ngủ của cô gái trẻ ấy đang văng vẳng bài hát “If you go away” với giọng hát trầm buồn của Patricia Kaas. Hình như, chiếc radio đã tua đi tua lại bài hát ấy hàng chục nghìn lần cho đến khi người ta tìm thấy nó và xác cô gái trẻ. Cô treo cổ tự vẫn trong phòng tắm. Cảnh sát kinh ngạc nhìn thấy xung quanh xác cô la liệt những bức hình bán khoả thân của chính cô gái, được chụp theo kiểu “tự sướng” bằng điện thoại. Hàng trăm bức hình được chụp cùng một tư thế, thoạt nhìn thì cứ tưởng là bản in hàng loạt của cùng một bức, nhưng nhìn kĩ lại thấy có vô số biểu cảm khác nhau trên nét mặt cô gái. Sau khi đã lục tung toàn bộ căn hộ của cô gái, cảnh sát ghi chú vào hồ sơ: không tìm thấy chiếc điện thoại chụp ảnh tự sướng.

***

Một năm sau, trong buổi triển lãm các tác phẩm nhiếp ảnh mang tên Nhan, do gia đình và bạn bè cô tổ chức để tưởng nhớ đến cô, series ảnh selfie của nữ nhiếp ảnh gia quá cố đã được công bố, gây choáng váng cho công chúng Mỹ. Trong những bức hình ấy, cô gái trẻ tự chụp mình trong tư thế đầu hơi ngửa về phía sau, mắt liếc ngang đau đáu nhìn về phía màn hình điện thoại phía bên tay phải, môi hé mở. Làn nước từ vòi hoa sen tia đúng phần hõm cổ, chạy thành dòng xuống hai bầu vú thanh tân. Sau lưng cô chẳng có gì ngoài bức tường gắn đá men trắng toát lạnh lẽo. Giới nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp đã coi series ấy là một tuyệt tác bởi những biểu cảm tinh tế và thứ cảm xúc cùng cực trong từng bức hình. Trong đôi mắt của nữ nhiếp ảnh gia quá cố xinh đẹp, họ nhìn ra một nỗ lực tuyệt vọng, một khát khao tuyệt vọng, một tình yêu tuyệt vọng. Họ tiếc thương cho một tài năng chỉ phát tiết ngay trước cái chết của mình.

Không ai khác ngoài người đàn ông sống cô độc ở một thành phố nhỏ bên bờ Tây nước Mỹ biết rằng, chủ nhân thực sự, người nghệ sĩ thực sự đã lên ý tưởng cho series ấy là người đàn bà đã hiến dâng tình yêu tuyệt đối cho anh ta trong suốt 5 năm trời, để rồi bị anh ta phản bội vì một cô gái trẻ. Bức ảnh ấy - tác phẩm nghệ thuật hàm chứa bi kịch ấy đã bị phi tang cùng với mối tình vụng trộm của anh ta. Nhan nghiễm nhiên trở thành chủ thể sáng tạo.

Chúa

Đó là một buổi sáng mùa xuân đẹp trời như bao buổi sáng khác ở xứ sở tràn nắng bờ Tây nước Mỹ. Chris làm bữa sáng trước khi ra khỏi nhà, đặt ngay ngắn trên bàn ăn, không quên để kèm một tờ giấy nhắn dưới đáy đĩa, nội dung là gì thì Phương không xem cũng thừa biết. Nếu không phải là “Chúc em một ngày vui, yêu em” thì cũng là “Ở nhà làm bé ngoan đợi anh, yêu em”. Nàng đã biết trước bàn ăn sáng sẽ bày biện thế nào và tờ giấy nhắn màu vàng sẽ xuất hiện những chữ cái nắn nót ra sao ngay từ lúc Chris dịu dàng hôn lên trán nàng chào tạm biệt, trong khi nàng đang ngái ngủ trên giường.

Chris dễ đoán đến nỗi cứ mỗi lần anh đưa tay lên làm dấu Thánh là Phương biết ngay anh định nói với nàng điều gì đó hệ trọng. Lần đó cũng thế, trong bữa tối ấm cúng chỉ có ánh sáng của nến, anh đưa tay làm dấu Thánh ngay gần cuối bữa, và anh tỏ tình. Phương mỉm cười khi nghe câu tỏ tinh run run thốt ra từ môi anh, nhưng khoé miệng nàng không khỏi nhếch lên một bên vì đắc ý rằng nàng đã đọc ra ý đồ của anh từ khi anh đưa tay lên trán làm dấu Thánh. Nhưng nàng đắc ý không được lâu, bởi vì cũng chính từ lúc đó, vị Chúa của anh ngự trị giữa hai người thường trực. Nàng dần dà cảm thấy không phải vì nàng tinh tế nên đã đọc được anh, mà chính vị Chúa của anh đang khoe khoang sức mạnh của ông ta với nàng. Mỗi lần Chris giơ tay ra dấu Thánh, Phương có cảm tưởng như vị Chúa của anh đang ngự trên đầu anh và lột truồng con chiên ngoan đạo của ông ta ra trước nàng. Thế hoá ra, nàng cũng chỉ là một con mồi của Chúa, không hơn. Ý nghĩ đó làm nàng phát khùng, vì nàng là một người hoàn toàn vô thần, dù nàng vẫn theo mẹ đi lễ chùa, vẫn theo chúng bạn đi Chùa Hương năm này qua năm khác để cầu duyên. Nhưng càng đi chùa cầu duyên, Phương càng nản vì đã hơn 30 cái xuân xanh, nàng vẫn chưa thấy Thánh Phật nào dẫn nàng đến cánh cửa tình yêu. Cho đến khi tình cờ gặp Chris lang thang trước Nhà thờ Lớn Hà Nội. Bố mẹ Chris vốn là những người truyền đạo, từng có thời gian làm việc ở Việt Nam thời chiến tranh. Đó là lí do mà sau khi các cụ qua đời, Chris muốn đến Việt Nam thăm thú. 

Sau rất nhiều đợi chờ mơ mộng, cuối cùng, Phương đã gặp được một người đàn ông khiến nàng cảm thấy thích thú, dù sau này, nàng chua chát nhận ra rằng sự thích thú ấy chỉ là một cảm giác nhất thời, khi Phương tự thoả mãn mình bằng những ước đoán dễ dàng về Chris, chỉ qua một hành động làm dấu Thánh quen thuộc của anh. Sáu tháng sau, nàng đồng ý theo Chris qua Mỹ bằng visa hôn thê sau một lần làm dấu Thánh nữa của Chris – khi anh cầu hôn nàng ngay dưới cây hoa sữa thơm nồng đầu ngõ nhà nàng. Bữa đó, hình như Chúa của Chris ngại mùi hoa sữa quá nồng nên không xuất hiện trước mắt Phương. Thế là nàng gật đầu trong hương hoa mê mị.

Sáng nay, Chris dậy sớm ôm Phương vào lòng, thầm thì vào tai nàng những lời dịu ngọt. Dù ngái ngủ, dù thừa thông minh để hiểu đằng sau những câu từ lộng lẫy Chris dành cho nàng là mong muốn trần tục gì, Phương cũng đáp trả nhiệt tình những nụ hôn của vị hôn phu. Nàng đã cố gắng thôi không ước đoán, thôi không dùng cái thứ nhạy cảm đàn bà thừa thãi của mình để điều khiển quan hệ nữa, vì nàng nhận ra, cách đó chỉ dẫn nàng đến những thất vọng. Khi bắt đầu thở hắt ra trong cuộc yêu đương nồng cháy cũng là lúc Phương cảm thấy lí trí rời bỏ nàng, mang theo toàn bộ những ám ảnh, ảo giác không mấy dễ chịu mà trí tuệ bén nhạy của nàng ngoạm lấy mọi nơi mọi lúc. Khi cực khoái, nàng cảm thấy tự do hoàn toàn – sự tự do của một con cái vừa thoả mãn bản năng, không bị ràng buộc bởi bất kì điều gì rối rắm mà lí trí, cảm xúc, đạo đức và trăm thứ hầm bà lằng quây lấy con người hàng ngày mang lại. Chính vì những giây phút tự do như thế, Phương đã quyết định nán lại bên Chris, dù nàng đã chán ngấy vị Chúa của anh.

Khốn thay, đúng lúc Phương đang bay bổng với thứ tự do tuyệt đối của nàng, Chris bỗng rên rỉ kêu lên: “Tạ ơn Chúa”. Thế là vị Chúa của Chris đã quay lại, sừng sững trước mặt Phương, tước đi thứ tự do riêng tư nhất của nàng. Phương uể oải nằm vật ra một bên, úp mặt xuống gối giấu giọt nước mắt bỏng rát vừa tràn ra khỏi mi. Những lời yêu đương Chris thì thầm bên tai nàng giờ chỉ  vang lên như tiếng cầu kinh êm ả đến phát cáu. Dù nhắm nghiền mắt, Phương vẫn thấy rõ mồn một vị Chúa của Chris ngạo nghễ nhìn nàng đắc thắng.

         “Vĩnh biệt anh! Cảm ơn anh về tất cả và xin lỗi anh vì em không thể nắm tay anh bước vào lễ đường. Em phải ra đi trước khi Chúa tước hết của em tất cả”. Đặt bức thư viết bằng những dòng chữ nghuệch ngoạc nhưng quả quyết lên bàn, Phương không đi ngay mà còn sửa bức thư sao cho ngay ngắn và lướt nhìn một lượt căn phòng quen thuộc. Bất giác, nàng nhếch miệng cười rồi dứt khoát quay người kéo va li bước ra khỏi cửa. Nàng vừa mường tượng ra vẻ mặt sững sờ đến tội nghiệp Chris khi đọc lá thư ngắn ngủn của nàng. Chắc câu đầu tiên anh thốt lên khi anh hiểu ra ý nghĩa của hai câu văn khô khốc kia sẽ là: Lạy Chúa tôi! Nghĩ đến đó, nàng quày quả đi thẳng.

Phương không hề biết rằng, trong lá thư cô không bao giờ đọc là những dòng chữ đắm say nhưng cương quyết khác hẳn thường ngày của Chris: Em yêu, hôm nay là một ngày quan trọng với anh. Anh đã quyết định sẽ bước ra khỏi thế giới của mình để đến với thế giới của em, nếu em cảm thấy không thể hoà nhập được vào thế giới của anh, không muốn biết đến sự hiện diện của Chúa Trời trong đời anh. Anh tin Đức Chúa Trời sẽ thấu hiểu cho anh, vì giờ đây, em mới là vị Chúa ngự trị trong anh. Anh yêu em. Hôm đó, anh đi gặp Cha xứ để nói về chuyện bỏ đạo.

Phương bình thản ngồi trên máy bay, thở dài nghĩ đến những chuyến đi Chùa Hương cầu duyên mùa xuân tới…

                                             Thất Tịch 2014