Nhớ dáng bà ngồi đếm tiền bên lan can. Đó là thú vui tao nhã của bà, mà đứa cháu nào cũng biết. Bà thích sưu tầm tiền mới. Ai cho bà tiền, dù là có giá trị thì bà cũng không ưng bằng cho bà một tờ tiền mới. Lúc nào bà cũng mặc cái áo cánh có 4 túi, 2 túi ngoài và 2 túi trong. 2 túi ngoài bà đựng những đồng tiền cũ hơn dùng để tiêu pha. 2 túi trong bà đựng những đồng bạc mới tinh và cả những đồng tiền từ năm nảo năm nào người ta đã không còn dùng đến. Vì thú vui tao nhã ấy của bà có từ lâu lắm rồi, cho nên đám con cháu cũng có 1 thú vui tao nhã khác là ngồi ngắm bà đếm tiền, chụp trộm ảnh bà lúc bà ngồi thong dong bên hàng hiên, trong làn gió hiu hiu, tóc trắng phất phơ bay và... đếm tiền. Biết bà yêu quý vô cùng những đồng bạc mới kính coong như thế, nên lúc nào về thăm bà, bà bảo bà cho tiền mua quà, không đứa nào nỡ lấy tiền của bà.
Có lần, cả nhà hoảng hốt vì Cậu (đang ở với bà ở quê) gọi điện ra, thông báo bà bỗng nhiên giao túi tiền cho Cậu và nói lời từ biệt. Mọi người lo lắng vì bà chưa bao giờ như thế. Sau 1 ngày lo lắng, cả nhà thở phảo nhẹ nhõm khi nghe Cậu gọi điện thông báo: bà đã đòi lại túi tiền! :D
Bà hay kể chuyện ngày xưa. Bà thích nhất là kể chuyện "Lưu Bình - Dương Lễ", ngâm thơ cụ Phan Bội Châu (mà bà đọc lỏm được từ thời con gái). Bà bảo, thời ấy người ta cấm đọc thơ cụ Phan, bà phải giấu cuốn sách vào bụi tre sau nhà, rồi lén ra đọc lúc vắng người. Bà cũng thích kể chuyện về ông ngoại. Ông mất sớm, lũ cháu chắt ít có mấy người được gần ông nên chuyện về ông lúc nào cũng hấp dẫn. Mà hễ cứ kể chuyện về ông, là bà lại ngâm nga:
Cô đầu, cô đít, cô đuôi
Thầy Nhì lấy vợ, ai nuôi cô đầu
Hic, bà vẫn còn ghen khi nhắc đến thời trai trẻ của ông. Bà bảo thời thanh niên, ông hay đi nghe cô đầu hát lắm. Thế nên, khi nghe tin ông lấy vợ, trong dân gian đã đặt ra câu ca dao ấy. Ông là con thứ nhì, lại học trường Quốc tử giám nên người ta gọi là thầy Nhì.
Bà kể ngày xưa, lần đầu tiên bà thấy ông là nhòm qua khe cửa. Ông đến chơi, bà chỉ dám ngồi trong nhà nhìn trộm chứ không được giáp mặt. Cha mẹ bà ưng ông vì "môn đăng hộ đối". Ông nội của ông (Nguyễn Tài Tuyển) và ông nội của bà (Phan Sỹ Thục) đều là tiến sĩ. Năm bà lấy ông, bà đã 24 tuổi. Mấy đứa cháu láo lếu lần nào nghe chuyện này xong cũng trêu bà, đấy, bà suýt nữa thì ế, may có ông lấy! Bà giận dỗi bảo: Tao là con gái nhà quan, bao nhiêu người hỏi đều không thèm, nhá! Đám cháu bình luận: à, bà đã ế lại còn kiêu...
Bà rất có máu " xê dịch" (hình như bà truyền cho mình cái máu này!). Thế nên, thời bà còn U90, bà vẫn chu du khắp nơi. Mỗi năm cứ đều đêu vài ba bận bà chuyển cư. Bà sống ở Hà Nội chán lại đòi về Vinh, sống ở Vinh chán thì đòi về Thanh Chương. Mà bà vẫn cứ giữ cái cốt cách con nhà quan, đi đâu cũng phải mang theo lỉnh kỉnh những đồ là đồ. Một thú vui tao nhã khác của bà là tích trữ túi nilon. Bà bảo: chúng mày chưa trải can qua, chưa biết. Cái này á, biết đâu đến lúc có tiền cũng không có mà mua đâu. Lũ cháu nghe xong chỉ cười thầm, thương đời bà trải qua nhiều biến cố nên đến tuổi này, bà vẫn lo nơm nớp, từ cái chuyện cỏn con ko có túi nilon mà dùng...
Mẹ và các dì bảo, ngày xưa bà rất dễ tính. Con cái đứa nào muốn làm gì bà cũng chiều. Nhưng về già, bà đổi tính, đổi nết. Bà hay để ý và giận dỗi những chuyện nhỏ nhặt. Cứ mỗi sáng, con cháu hỏi: bà ơi, sáng nay bà muốn ăn gì ạ? Bà sẽ khách khí trả lời: Ăn gì mà chả được... Sau một lúc con cháu năn nỉ ỉ ôi, bà mới làm như sực nhớ: à, hay là ăn bánh bao! Hôm nào cũng thế, cho nên, muốn chiều bà là phải có mẹo. Bà mà giận thì bà sẽ bảo, bà mệt lắm. Mà nguyên tắc của bà là: đã mệt thì không bao giờ ăn hết cơm. Cho nên, hôm nào mà bà để cơm lại trong bát thì con cháu biết rằng: bà đang giận đấy, liệu liệu mà suy nghĩ cho ra vấn đề, nếu không là căng thẳng dài dài...
Năm nay bà 98 tuổi. Sau tuổi 90, bà đi lại khó khăn vì 1 lần bị ngã (nhưng sau cú ngã ấy, bà vẫn chu du 1 vòng: Vinh - Hà Nội - Thanh Chương trước khi bà về ở hẳn ở Thanh Chương). Giờ bà nằm một chỗ, vẫn nghe đài, vẫn hâm mộ chương trình dự báo thời tiết, vẫn mong ngóng lũ con cháu về để bà kể chuyện ngày xưa. Bà hay bảo: có 1 ông thầy bói nói với bà, bà là có cái hạn năm 99 tuổi, phải cẩn thận! Bà nói xong thì cười khanh khách, khoe hàm răng đen nhánh chưa rụng cái nào. Chỉ thương đôi tay bà giờ không còn may vá được, thương đôi mắt bà giờ không xỏ kim hộ con cháu được như thời bà U90. Mong sao, bà khỏe mạnh để vượt qua cái hạn 99, để lũ cháu chắt lại được nghe giọng bà hờn mát đọc mấy câu ca:
Cô đầu cô đít cô đuôi
Thầy Nhì lấy vợ ai nuôi cô đầu
Ảnh: Bà ngồi đếm tiền bên hàng hiên hiu hiu gió!
